Vào cuối đông năm ngoái, khi A Triết tìm đến tôi, tài khoản chỉ còn lại 1500U.

Anh ấy nói với giọng khàn đặc: "Cứ thế này thì tháng sau tiền thuê nhà cũng không có mà đóng." Hai lần ôm mộng với coin rác đều cháy tài khoản, đem hết tiền sinh hoạt đổ vào. Tôi không nói với anh ấy về các mô hình nến, chỉ báo kỹ thuật gì cả, chỉ đưa ba nguyên tắc cứng. Ba tháng sau, tài khoản của anh ấy vọt lên 42,000U. Nhưng cuối cùng, tôi vẫn phải xóa anh ấy.

**Nguyên tắc thứ nhất: Quy tắc chia ba vốn**

Lấy 1500U chia thành ba phần, mỗi phần 500U. Phần thứ nhất để đánh lướt sóng trong ngày, mỗi ngày tối đa một lệnh, lãi đủ 3% là rút ngay; phần thứ hai chờ cơ hội sóng lớn, giá đi ngang không phá ngưỡng quan trọng thì tuyệt đối không vào; phần thứ ba là vốn dự phòng, để khẩn cấp, dù thị trường có giảm sâu cũng không được động tới.

Ban đầu anh ấy thấy chậm, phàn nàn "làm thế này thì bao giờ mới giàu". Cho đến khi thấy mấy anh em trong nhóm all-in cháy tài khoản liên tiếp, anh ấy mới chịu nghe lời. Quản lý vốn nghe thì dễ, nhưng số người giữ được lại rất ít.

**Nguyên tắc thứ hai: Xu hướng là vua, đi ngang thì nghỉ**

Trong thị trường crypto, 80% thời gian là giằng co đi ngang, chiến lược tốt nhất lúc này là – gỡ app, đừng xem bảng giá.

Nhớ có lần BTC đi ngang suốt năm ngày, A Triết ngứa tay muốn vào lệnh cho bằng được. Tôi giữ lại: "Đợi phá cản rồi tính, đừng vội." Ngày thứ sáu BTC bật mạnh, chúng tôi ăn được 12% lợi nhuận. Sau lần đó, anh ấy mới hiểu "biết chờ đợi" cũng là một kỹ năng.

Còn một nguyên tắc nữa: mỗi lần lãi trên 20%, phải rút một nửa lợi nhuận. Tiền về túi mới là tiền thật, số trên màn hình biến lúc nào không biết.

**Nguyên tắc thứ ba: Dùng quy tắc khóa cảm xúc**

Đây là cái quan trọng nhất. Đặt sẵn điểm cắt lỗ – lỗ 2% phải cắt lệnh ngay; lãi trên 5% thì giảm nửa vị thế. Giao dịch cảm tính là sát thủ số một trong crypto.

Có lần anh ấy trade ETH, sắp chạm điểm cắt lỗ lại muốn vào thêm để gồng lệnh. Tôi phải remote cắt lệnh giúp luôn. Sau đó ETH tiếp tục rơi, anh ấy toát mồ hôi lạnh, từ đó không dám phá luật nữa.

Quy tắc sinh ra không phải để thương lượng, mà để thực thi.

---

Nhưng khi tài khoản lên tới 42,000U, A Triết bắt đầu thay đổi.

Anh ấy bắt đầu khoe khoang trong nhóm "mình cũng có thể dẫn người khác kiếm tiền", lén lút all-in một coin rác nào đó. Kết quả lỗ 30%, không tự kiểm điểm mà lại trách tôi: "Giá mà nghe mình thì đã nhân đôi rồi."

Nhìn lại những dòng chat đó, tôi chợt hiểu ra một điều: Điều đáng sợ nhất ở crypto không phải là thị trường biến động, mà là những người kiếm được chút tiền rồi đánh mất sự khiêm tốn. Kiếm tiền khiến người ta tự mãn, còn thua lỗ mới khiến người ta tỉnh táo.

Trước khi xóa bạn, tôi để lại cho anh ấy một câu cuối cùng:

**"Từ 1500U lên 42,000U, không phải nhờ may mắn mà nhờ kỷ luật. Nhưng anh quên rồi, kỷ luật mới là gốc rễ giữ mạng."**

---

Vốn nhỏ không đáng sợ, đáng sợ là cứ mơ làm giàu trong một đêm. Những người sống sót trên thị trường chưa bao giờ là nhóm may mắn nhất, mà là những người biết kiểm soát bản thân.

Quy tắc và bản tính con người, mãi mãi là cuộc đấu. Giữ được quy tắc, giữ được tiền; không giữ được quy tắc, thị trường sớm muộn cũng sẽ dạy bạn bài học.