Logic điên rồ của Meme coin: Tại sao bộ sưu tập hình meme có thể trị giá hàng chục tỷ đô la

Một chú chó Shiba Inu đã thay đổi thị trường tiền mã hóa

Năm 2021, đã xảy ra một sự kiện kỳ quặc — một “tiền đùa” ra đời từ năm 2013 bất ngờ lọt vào top 10 vốn hóa thị trường tiền mã hóa. Sự tăng giá đột biến của Dogecoin khiến mọi người đều bối rối. Đồng token này chỉ có hình chú chó Shiba Inu, không có bất kỳ đổi mới kỹ thuật nào, vậy mà vốn hóa đã vượt qua 850 tỷ USD. Tại sao?

Câu trả lời không nằm trong whitepaper, mà nằm trong từng bình luận “To the Moon”, trong vô số meme được chia sẻ lại, và quan trọng nhất là trong cảm giác cộng đồng tự phát hình thành từ hàng triệu người sở hữu.

Nó đã sống sót như thế nào

Năm 2013, hai lập trình viên Billy Markus và Jackson Palmer đã đùa rằng — tạo ra Dogecoin để chế giễu cơn sốt đầu cơ tiền mã hóa lúc đó. Họ chọn hình ảnh chú chó Shiba Inu nổi tiếng trên mạng làm Logo, còn phát hành không giới hạn, điều này bị xem như một sự châm biếm toàn bộ phong trào tiền mã hóa.

Nhưng điều kỳ lạ đã xảy ra. Người dùng Reddit bắt đầu thưởng cho các bài đăng thú vị bằng Dogecoin. Cộng đồng tự tổ chức các hoạt động từ thiện. Họ thậm chí gây quỹ để tài trợ cho tay đua NASCAR và đội tuyển trượt tuyết Jamaica. Không có whitepaper, không có đột phá kỹ thuật, chỉ dựa vào nhiệt huyết cộng đồng thuần túy, Dogecoin đã tồn tại hơn một thập kỷ, đạt đỉnh giá 0.74 USD.

Các tweet của Elon Musk đúng là đã thắp lửa, nhưng điều thực sự giúp nó sống sót là những người sở hữu hàng ngày sáng tạo meme, tổ chức các hoạt động trực tuyến. Trong khi các đồng coin khác đã biến mất trong lịch sử, Dogecoin vẫn còn đó. Đó chính là sức mạnh của sự gắn kết văn hóa.

Người đi sau đã tìm ra công thức

Nếu nói Dogecoin là do tình cờ, thì Shiba Inu (SHIB) ra đời năm 2020 chính là cố ý sao chép thành công đó. Nó tự xưng là “Sát thủ Dogecoin”, nhưng lại dùng công thức hoàn toàn giống nhau — hình ảnh chú chó Shiba Inu dễ thương, khẩu hiệu “SHIB Army”, khiến mỗi người sở hữu cảm thấy mình là một phần của phong trào này.

Kết quả là năm 2021, giá SHIB tăng vọt 120,000 lần, vốn hóa đạt đỉnh 36 tỷ USD.

Năm 2023 xuất hiện đồng PEPE còn điên rồ hơn. Đồng token dựa trên meme “con ếch buồn”, không có ai bảo trợ, không gọi vốn, không nhóm phát triển. Dựa vào cộng đồng tự phát lan truyền trên Twitter và Telegram, trong vòng hai tuần, vốn hóa đã vượt 7 tỷ USD.

Quy luật bắt đầu rõ ràng: Giá của Meme Coin không đến từ mã code, mà đến từ mức độ nhận diện, sử dụng, lan truyền các biểu tượng văn hóa đó rộng rãi như thế nào. Giống như Disney kiếm tiền từ Mickey Mouse, các dự án này biến meme thành tài sản văn hóa có thể giao dịch. Biểu tượng càng lan rộng, giá trị càng cao.

Bạn đã hiểu sai điều gì

Nhiều người mới mua Meme Coin rồi ngày ngày thúc giục dự án “đẩy giá” trong cộng đồng. Nhưng nếu hiểu bản chất, bạn sẽ nhận ra con đường này hoàn toàn không khả thi.

Meme Coin hoàn toàn khác với cổ phiếu hay Bitcoin. Cổ phiếu dựa trên hiệu quả kinh doanh của công ty, Bitcoin dựa trên công nghệ blockchain, còn “cơ bản” của Meme Coin chính là sự đồng thuận cộng đồng và lan truyền văn hóa. Dự án chỉ cần khởi động, còn “đầu tàu” thực sự chính là những người sở hữu như bạn.

Xem PEPE làm thế nào: không có sáng lập, không có nhóm vận hành, hoàn toàn dựa vào cộng đồng tự phát sáng tạo meme, lan truyền hình ảnh vui nhộn trên Twitter và Telegram. Khi bạn chia sẻ meme PEPE, khi bạn chửi đùa về chú ếch này, thực ra bạn đang “cổ vũ” cho nó. Mỗi lần lan truyền đều làm tăng giá trị của biểu tượng văn hóa này. \Ngược lại, nếu cộng đồng chỉ chờ dự án “đẩy giá” thì giống như một nhóm người giữ một ao cá không tự sinh sản, sớm muộn cũng cạn kiệt. Hãy nhìn vào hàng trăm Meme Coin mới ra đời mỗi ngày trên Pump.fun, 99% trong số đó không sống quá một tuần. Tại sao? Vì chúng chỉ có mã code, không có văn hóa, càng không có cộng đồng sẵn sàng lan truyền.

Chú ý là tiền

Trong thời đại này, chú ý chính là thứ quý giá nhất. Meme Coin về bản chất là biến sự chú ý, thảo luận, chia sẻ của bạn thành tài sản có thể giao dịch — gọi là “Chứng khoán chú ý”.

Thuật toán của các nền tảng ưu tiên nội dung vui nhộn. Meme Coin sinh ra để phù hợp với mạng xã hội. Một meme hài hước lan truyền nhanh hơn 300 trang whitepaper, một câu “To the Moon” kích thích FOMO mạnh hơn các thông số kỹ thuật. Khi bạn đăng meme SHIB lên mạng xã hội, thực ra bạn đang giúp nó chiếm lấy sự chú ý của người khác, và cuối cùng những chú ý đó sẽ chuyển thành các lệnh mua.

Solana và Base Chain có nhiều Meme Coin hoạt động sôi nổi vì tốc độ giao dịch nhanh, phí thấp, phù hợp cho giao dịch cao tần của nhà đầu tư nhỏ lẻ và lan truyền. Công nghệ chỉ là hạ tầng, động lực thực sự là “tiền tệ xã hội” do cộng đồng tạo ra.

Nếu bạn thực sự muốn chơi

Có ba điều quan trọng hơn việc theo dõi biểu đồ K:

Thứ nhất, chọn biểu tượng mà bạn thực sự đồng cảm. Đừng mua Meme Coin mà bạn không hiểu. Nếu bạn thấy meme đó nhàm chán, đừng mong người khác sẽ lan truyền nó. Người sở hữu PEPE phần lớn là thế hệ Z lớn lên từ meme chú ếch này, họ lan truyền vì thật lòng thích.

Thứ hai, trở thành người lan truyền chứ không phải chỉ là người đầu cơ. Thay vì mỗi ngày hỏi “khi nào đẩy giá”, hãy nghĩ cách làm sao để nhiều người biết đến Meme này hơn. Tạo meme vui, viết truyện cười, bình luận dưới chủ đề. Mỗi sáng tạo của bạn đều làm tăng giá trị của token bạn đang nắm giữ.

Thứ ba, hãy đầu tư với tâm thế giải trí. Meme Coin là “xổ số văn hóa”, dù có giá trị văn hóa hơn cờ bạc thuần túy, nhưng vẫn rất dễ đầu cơ. Đừng bao giờ bỏ ra quá số tiền bạn có thể mất, hãy xem nó như mua vé vào cổng công viên giải trí — chơi vui là chính, kiếm tiền chỉ là phần thưởng phụ.

Kết luận

Khi meme biến thành tiền mã hóa, thực chất là văn hóa internet đang “lên sàn IPO”. Mỗi đợt tăng giá của Meme Coin đều là một cuộc “tấn công” của văn hóa dân gian vào hệ thống tài chính truyền thống.

Nhưng nhớ rằng: không có lan truyền thì không có giá trị. Những lời hứa của dự án, các lời kêu gọi của KOL đều không mạnh bằng meme bạn chuẩn bị đăng lên mạng. Thay vì chờ người khác “đẩy giá”, hãy mở phần mềm vẽ, sáng tạo biểu tượng văn hóa tài chính của thời đại này ngay từ bây giờ.

Trong thời đại kinh tế chú ý, mỗi người đều là nhà đầu tư của chính mình.