Các token nhỏ giảm xuống mức thấp nhất trong bốn năm, "bò nhái" có hoàn toàn hết hy vọng?

Viết bài: Gino Matos

Biên tập: Luffy, Foresight News

Kể từ tháng 1 năm 2024, hiệu suất của thị trường tiền điện tử so với cổ phiếu cho thấy, cái gọi là “giao dịch altcoin mới” về bản chất chỉ là sự thay thế cho giao dịch cổ phiếu.

Năm 2024, lợi nhuận của chỉ số S&P 500 khoảng 25%, năm 2025 đạt 17,5%, tổng cộng hai năm tăng khoảng 47%. Trong cùng kỳ, mức tăng của chỉ số Nasdaq 100 lần lượt là 25,9% và 18,1%, tổng cộng gần 49%.

Chỉ số CoinDesk 80 theo dõi 80 loại tài sản ngoài 20 loại trong chỉ số CoinDesk 20, gồm các tài sản có vốn hóa nhỏ hơn, đã giảm mạnh 46,4% trong quý đầu tiên của năm 2025, tính đến giữa tháng 7, giảm khoảng 38% trong năm.

Đến cuối năm 2025, chỉ số MarketVector Digital Assets 100 vốn nhỏ đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 11 năm 2020, khiến tổng vốn hóa thị trường tiền điện tử bốc hơi hơn 1 nghìn tỷ USD.

Xu hướng này không phải là sai số thống kê. Tổ hợp tài sản altcoin tổng thể không chỉ có lợi nhuận âm, mà còn có độ biến động cao hơn hoặc tương đương với cổ phiếu; ngược lại, các chỉ số thị trường chứng khoán Mỹ đã đạt tăng trưởng hai chữ số trong khi giảm thiểu rủi ro.

Đối với nhà đầu tư Bitcoin, câu hỏi cốt lõi là: việc phân bổ vào các đồng nhỏ có thể mang lại lợi nhuận điều chỉnh rủi ro hay không? Hay nói cách khác, việc phân bổ này chỉ là giữ mối liên hệ tương tự với cổ phiếu trong khi phải gánh chịu rủi ro âm của Sharpe ratio? (Lưu ý: Chỉ số Sharpe đo lường lợi nhuận điều chỉnh rủi ro của danh mục đầu tư, công thức tính là: lợi nhuận hàng năm của danh mục - lãi suất không rủi ro hàng năm / độ biến động hàng năm của danh mục).

Chọn một chỉ số altcoin đáng tin cậy

Để phân tích, CryptoSlate đã theo dõi ba chỉ số altcoin.

Thứ nhất là Chỉ số CoinDesk 80 ra mắt tháng 1 năm 2025, bao gồm 80 tài sản ngoài 20 trong chỉ số CoinDesk 20, cung cấp danh mục đa dạng ngoài Bitcoin, Ethereum và các token hàng đầu khác.

Thứ hai là Chỉ số MarketVector Digital Assets 100 vốn nhỏ, chọn 50 token có vốn hóa nhỏ nhất trong danh mục 100 tài sản, được xem như là chỉ số đo lường “tài sản rác” của thị trường.

Thứ ba là Chỉ số nhỏ của Kaiko, đây là sản phẩm nghiên cứu chứ không phải chuẩn giao dịch, cung cấp góc nhìn định lượng rõ ràng cho phân tích nhóm tài sản vốn nhỏ.

Ba chỉ số này mô tả bức tranh thị trường từ các góc độ khác nhau: danh mục altcoin tổng thể, token nhỏ beta cao và góc nhìn nghiên cứu định lượng, nhưng kết luận của chúng lại rất nhất quán.

Ngược lại, hiệu suất của các chỉ số chuẩn thị trường chứng khoán lại thể hiện trạng thái hoàn toàn trái ngược.

Năm 2024, các chỉ số thị trường lớn của Mỹ đạt khoảng 25% lợi nhuận, năm 2025 cũng đạt mức tăng hai chữ số, trong khi mức giảm rút lui tương đối hạn chế. Trong giai đoạn này, mức giảm tối đa trong năm của chỉ số S&P 500 chỉ là số cao trung bình, còn Nasdaq 100 luôn duy trì xu hướng tăng mạnh.

Cả hai chỉ số đều đạt lợi nhuận kép hàng năm, không xuất hiện sự giảm lợi nhuận rõ rệt.

Trong khi đó, xu hướng của chỉ số altcoin tổng thể lại khác biệt rõ rệt. Báo cáo của CoinDesk cho thấy, chỉ số CoinDesk 80 trong quý đầu tiên đã giảm 46,4%, trong khi chỉ số CoinDesk 20 theo dõi thị trường chung giảm 23,2%.

Tính đến giữa tháng 7 năm 2025, chỉ số CoinDesk 80 giảm 38% trong năm, còn chỉ số CoinDesk 5 theo dõi Bitcoin, Ethereum và ba đồng chính khác lại tăng từ 12% đến 13% trong cùng kỳ.

Andrew Baehr của CoinDesk mô tả hiện tượng này trong cuộc phỏng vấn với ETF.com là “tương quan hoàn toàn giống nhau, kết quả lợi nhuận khác biệt rõ rệt”.

Chỉ số CoinDesk 5 có hệ số tương quan cao tới 0,9 với CoinDesk 80, nghĩa là xu hướng của hai chỉ số này hoàn toàn đồng bộ, nhưng chỉ số CoinDesk 5 chỉ tăng nhẹ hai chữ số, còn CoinDesk 80 giảm gần 40%.

Chứng minh rằng việc nắm giữ altcoin vốn nhỏ mang lại lợi ích đa dạng hóa rất nhỏ, còn phải trả giá về hiệu suất lại rất nặng nề.

Hiệu suất của nhóm tài sản vốn nhỏ còn tồi tệ hơn. Theo Bloomberg, tính đến tháng 11 năm 2025, chỉ số MarketVector Digital Assets 100 vốn nhỏ đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 11 năm 2020.

Trong năm năm qua, lợi nhuận của chỉ số vốn nhỏ này khoảng -8%, trong khi chỉ số vốn lớn tương ứng tăng khoảng 380%. Các quỹ tổ chức rõ ràng ưu tiên tài sản lớn, tránh xa rủi ro phần đuôi.

Nhìn vào hiệu suất của altcoin năm 2024, chỉ số Kaiko vốn nhỏ giảm hơn 30% trong cả năm, các token trung bình cũng khó bắt kịp mức tăng của Bitcoin.

Các nhà thắng lớn trên thị trường tập trung cao vào một số đồng hàng đầu như SOL và Ripple. Mặc dù tổng lượng giao dịch altcoin trong năm 2024 từng tăng trở lại mức cao của năm 2021, nhưng 64% quy mô giao dịch tập trung vào top 10 altcoin.

Thị trường tiền điện tử không mất thanh khoản, mà chuyển hướng sang các tài sản có giá trị cao.

Chỉ số Sharpe và mức giảm rút lui

Nếu so sánh theo góc độ lợi nhuận điều chỉnh rủi ro, thì khoảng cách còn lớn hơn nữa. Chỉ số CoinDesk 80 và các chỉ số altcoin vốn nhỏ không chỉ có lợi nhuận âm sâu, mà còn có độ biến động cao hơn hoặc tương đương với cổ phiếu.

Chỉ số CoinDesk 80 giảm 46,4% trong quý; chỉ số vốn nhỏ của MarketVector sau một đợt giảm nữa đã rơi xuống mức thấp trong giai đoạn dịch bệnh vào tháng 11.

Tổng thể, các chỉ số altcoin nhiều lần có các đợt giảm mạnh kiểu “cắt đôi” theo cấp số nhân: năm 2024, chỉ số Kaiko giảm hơn 30%; quý 1 năm 2025, chỉ số CoinDesk 80 giảm 46%; cuối năm 2025, chỉ số vốn nhỏ lại giảm xuống mức thấp của năm 2020.

Trong khi đó, chỉ số S&P 500 và Nasdaq 100 trong hai năm đạt lợi nhuận tích lũy lần lượt là 25% và 17%, mức giảm tối đa chỉ là số cao trung bình của vài chữ số. Thị trường Mỹ có biến động, nhưng tổng thể kiểm soát được; còn các chỉ số tiền điện tử có độ biến động cực kỳ phá hoại.

Ngay cả khi xem độ biến động cao của altcoin như một đặc điểm cấu trúc, tỷ lệ lợi nhuận rủi ro trong giai đoạn 2024-2025 vẫn thấp hơn nhiều so với việc nắm giữ các chỉ số thị trường lớn của Mỹ.

Trong giai đoạn 2024-2025, chỉ số altcoin tổng thể có chỉ số Sharpe âm; còn các chỉ số S&P và Nasdaq, chưa điều chỉnh độ biến động, đã thể hiện tỷ lệ Sharpe mạnh mẽ. Sau khi điều chỉnh theo độ biến động, khoảng cách giữa chúng càng lớn hơn.

Nhà đầu tư Bitcoin và thanh khoản tiền điện tử

Thông tin đầu tiên từ các dữ liệu này là xu hướng tập trung thanh khoản và dịch chuyển sang các tài sản có giá trị cao. Các báo cáo của Bloomberg và Whalebook về chỉ số vốn nhỏ của MarketVector đều chỉ ra rằng, kể từ đầu năm 2024, hiệu suất của altcoin vốn nhỏ liên tục kém hơn, các quỹ tổ chức chuyển hướng đầu tư vào ETF Bitcoin và Ethereum.

Kết hợp với kết luận của Kaiko, mặc dù tỷ lệ giao dịch altcoin đã trở lại mức của năm 2021, nhưng dòng tiền chủ yếu tập trung vào top 10 altcoin. Xu hướng thị trường đã rõ ràng: thanh khoản không hoàn toàn rút khỏi thị trường tiền điện tử, mà chuyển hướng sang các tài sản có giá trị cao.

Chợ búa altcoin trước đó thực chất chỉ là một chiến lược giao dịch chênh lệch, không phải là sự vượt trội về cấu trúc của tài sản. Tháng 12 năm 2024, chỉ số thị trường altcoin CryptoRank từng tăng vọt lên 88 điểm, rồi giảm mạnh xuống 16 điểm vào tháng 4 năm 2025, mức tăng đã hoàn toàn bị bù đắp.

Chợ búa altcoin năm 2024 cuối cùng trở thành một đợt vỡ bong bóng điển hình; đến giữa năm 2025, toàn bộ danh mục altcoin gần như đã lấy lại tất cả lợi nhuận, còn chỉ số S&P và Nasdaq vẫn tiếp tục tăng trưởng kép.

Đối với các cố vấn tài chính và nhà phân bổ tài sản đang xem xét đa dạng hóa ngoài Bitcoin và Ethereum, dữ liệu của CoinDesk cung cấp một ví dụ rõ ràng.

Tính đến giữa tháng 7 năm 2025, chỉ số CoinDesk 5 theo dõi thị trường lớn đạt mức tăng nhỏ hai chữ số trong năm, trong khi chỉ số altcoin đa dạng CoinDesk 80 giảm gần 40%, nhưng hệ số tương quan của chúng lại cao tới 0,9.

Việc phân bổ vào altcoin vốn nhỏ không mang lại lợi ích đa dạng hóa thực chất, mà còn phải chịu mức lợi nhuận và rủi ro giảm cao hơn nhiều so với Bitcoin, Ethereum và thị trường chứng khoán Mỹ, đồng thời vẫn chịu ảnh hưởng của các yếu tố vĩ mô chung.

Hiện tại, vốn đầu tư chủ yếu xem các altcoin như là các mục tiêu giao dịch chiến thuật, chứ không phải là các tài sản phân bổ chiến lược. Trong giai đoạn 2024-2025, lợi nhuận điều chỉnh rủi ro của ETF Bitcoin và Ethereum giao ngay rõ ràng vượt trội hơn, còn thị trường chứng khoán Mỹ cũng thể hiện rõ ràng.

Thị trường altcoin đang ngày càng tập trung vào một số “đồng tiền cấp tổ chức” như SOL, Ripple và các token khác có yếu tố tích cực độc lập hoặc triển vọng rõ ràng về quy định. Đa dạng tài sản ở cấp độ chỉ số đang bị thị trường ép chặt.

Năm 2025, chỉ số S&P 500 và Nasdaq 100 tăng khoảng 17%, trong khi chỉ số CoinDesk 80 giảm 40%, tiền điện tử vốn nhỏ giảm 30%.

Điều này có ý nghĩa gì đối với chu kỳ thị trường tiếp theo về thanh khoản?

Hiệu suất thị trường từ 2024 đến 2025 đã kiểm nghiệm khả năng altcoin có thể đạt giá trị đa dạng hoặc vượt trội so với thị trường lớn trong môi trường rủi ro vĩ mô tăng lên. Trong giai đoạn này, thị trường Mỹ liên tiếp đạt lợi nhuận hai chữ số trong hai năm, và mức giảm rút lui cũng kiểm soát được.

Bitcoin và Ethereum đã được các ETF giao ngay của tổ chức công nhận, hưởng lợi từ việc nới lỏng quy định.

Ngược lại, chỉ số altcoin tổng thể không chỉ có lợi nhuận âm, mức giảm lớn hơn, còn có độ tương quan cao với các token lớn của thị trường tiền điện tử và cổ phiếu, nhưng lại không mang lại bất kỳ giá trị đa dạng nào cho nhà đầu tư.

Các quỹ tổ chức luôn theo đuổi thành tích. Chỉ số vốn nhỏ của MarketVector trong năm năm có lợi nhuận -8%, trong khi chỉ số vốn lớn tăng tới 380%, khoảng cách này phản ánh dòng vốn đang liên tục dịch chuyển sang các tài sản có quy định rõ ràng, thị trường phái sinh thanh khoản dồi dào và có hạ tầng lưu ký hoàn chỉnh.

Chỉ số CoinDesk 80 giảm 46% trong quý đầu tiên, và đạt mức giảm 38% trong tháng 7, cho thấy xu hướng dòng vốn dịch chuyển sang các tài sản có giá trị cao không những không chậm lại mà còn đang tăng tốc.

Đối với nhà đầu tư Bitcoin đang cân nhắc phân bổ vào altcoin nhỏ, dữ liệu từ 2024 đến 2025 đưa ra câu trả lời rõ ràng: lợi nhuận tuyệt đối của toàn bộ danh mục altcoin thua xa thị trường Mỹ, lợi nhuận điều chỉnh rủi ro thấp hơn Bitcoin và Ethereum; mặc dù có hệ số tương quan cao tới 0,9, nhưng không mang lại bất kỳ giá trị đa dạng nào.