Quyền chọn Là Gì? Hướng Dẫn Toàn Diện Cho Người Mới Bắt Đầu

Khái Niệm Cơ Bản Về Giao Dịch Quyền Chọn

Giao dịch quyền chọn (options trading) là hoạt động mua bán các hợp đồng quyền chọn, không phải mua bán trực tiếp tài sản cơ sở như tiền mã hóa hay cổ phiếu. Đây là một trong những công cụ tài chính phức tạp nhất nhưng cũng mang lại nhiều cơ hội kiếm lợi nhuận cho những nhà giao dịch am hiểu.

Điểm độc đáo của quyền chọn là từ “quyền” - bạn có quyền chọn mua hoặc bán tài sản với mức giá đã thỏa thuận, nhưng không có nghĩa vụ phải làm vậy. Điều này khác hoàn toàn với hợp đồng tương lai, nơi bạn bị buộc phải thực hiện giao dịch.

Hầu hết nhà giao dịch options không chờ đến ngày đáo hạn để giao dịch tài sản cơ sở. Thay vào đó, họ mua bán chính hợp đồng quyền chọn để kiếm lợi nhuận khi giá trị của nó thay đổi. Đây chính là cách giao dịch options phổ biến nhất trên thị trường.

Các Loại Quyền Chọn Chính

Quyền Chọn Mua (Call Option)

Call option cung cấp cho bạn quyền mua tài sản cơ sở ở mức giá thực hiện (strike price) vào hoặc trước ngày đáo hạn. Bạn nên mua call khi dự đoán giá sẽ tăng.

Ví dụ: Bạn mua call BTC ở mức 40.000 USD với phí 1.000 USD. Nếu giá BTC tăng lên 45.000 USD, value của call tăng theo. Bạn có thể bán call để lấy lãi mà không cần mua thực tế BTC.

Quyền Chọn Bán (Put Option)

Put option cho phép bạn bán tài sản cơ sở ở mức giá thực hiện trước ngày đáo hạn. Bạn nên mua put khi kỳ vọng giá sẽ giảm.

Ví dụ: Bạn mua put ETH ở mức 2.000 USD. Nếu giá ETH rơi xuống 1.500 USD, put của bạn lợi nhuận. Bạn có thể thoát lệnh để lock lãi hoặc tiếp tục giữ.

Các Thành Phần Quan Trọng Của Hợp Đồng Quyền Chọn

Ngày Đáo Hạn (Expiration Date)

Đây là ngày quy định cuối cùng mà hợp đồng quyền chọn còn hiệu lực. Sau ngày này, quyền chọn sẽ hết hạn và không thể thực hiện hay giao dịch được nữa.

Quyền chọn có thể có các mốc thời gian khác nhau:

• Ngắn hạn: Vài tuần
• Trung hạn: Vài tháng
• Dài hạn: Vài năm

Giá Thực Hiện (Strike Price)

Giá thực hiện là mức giá cố định được thỏa thuận trong hợp đồng. Nếu bạn quyết định thực hiện quyền chọn, đây sẽ là giá bạn phải trả (đối với call) hoặc nhận được (đối với put).

Mối quan hệ giữa giá thực hiện và giá thị trường hiện tại của tài sản cơ sở quyết định giá trị thực sự của hợp đồng quyền chọn.

Phí Quyền Chọn (Premium)

Premium là chi phí bạn phải trả để có quyền mua hoặc bán tài sản. Đây là khoản tiền không hoàn lại, dù cuối cùng bạn có thực hiện hợp đồng hay không.

Các yếu tố ảnh hưởng đến premium:

• Mức chênh lệch giữa giá hiện tại và giá thực hiện
• Thời gian còn lại đến ngày đáo hạn
• Độ biến động của giá tài sản cơ sở
• Tình hình cung cầu trên thị trường

Quy Mô Hợp Đồng

Thông thường, một hợp đồng quyền chọn cổ phiếu đại diện cho 100 cổ phiếu. Tuy nhiên, đối với tiền mã hóa hoặc các tài sản khác, quy mô có thể khác nhau. Luôn kiểm tra kỹ thông tin hợp đồng trước khi giao dịch.

Các Tài Sản Cơ Sở Có Thể Giao Dịch Options

Quyền chọn có thể được viết trên nhiều loại tài sản:

• Tiền mã hóa: Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), BNB, Tether (USDT) và hàng ngàn loại token khác
• Cổ phiếu: Apple (AAPL), Microsoft (MSFT), Amazon (AMZN), Tesla (TSLA) v.v
• Chỉ số thị trường: S&P 500, Nasdaq 100, Nikkei 225
• Hàng hóa: Vàng, dầu, đồng, cà phê
• Ngoại tệ: Cặp tiền tệ chính trên thị trường forex

Thuật Ngữ Quan Trọng Trong Giao Dịch Options

In The Money (ITM), At The Money (ATM), Out Of The Money (OTM)

Ba thuật ngữ này mô tả mối quan hệ giữa giá thực hiện và giá thị trường hiện tại:

Đối với Call Option:

• ITM: Giá thị trường > Giá thực hiện (có lãi nếu thực hiện)
• ATM: Giá thị trường ≈ Giá thực hiện (hòa vốn)
• OTM: Giá thị trường < Giá thực hiện (lỗ nếu thực hiện)

Đối với Put Option:

• ITM: Giá thị trường < Giá thực hiện (có lãi nếu thực hiện)
• ATM: Giá thị trường ≈ Giá thực hiện (hòa vốn)
• OTM: Giá thị trường > Giá thực hiện (lỗ nếu thực hiện)

Các Ký Tự Hy Lạp (Greek Letters)

Nhà giao dịch options sử dụng 5 ký tự Hy Lạp để đo lường rủi ro và tính nhạy cảm của hợp đồng:

• Delta (Δ): Đo mức độ thay đổi của giá quyền chọn khi giá tài sản cơ sở thay đổi 1 USD
• Gamma (Γ): Đo tốc độ thay đổi của Delta
• Theta (θ): Đo sự mất giá theo thời gian - quyền chọn sẽ mất giá bao nhiêu khi gần đến ngày hết hạn
• Vega (ν): Đo độ nhạy cảm với biến động thị trường - giá quyền chọn thay đổi bao nhiêu khi độ biến động tăng 1%
• Rho (ρ): Đo mức độ ảnh hưởng của lãi suất đến giá quyền chọn

Giao Dịch Trước Khi Đáo Hạn

Một khái niệm quan trọng cần hiểu là bạn không cần chờ đến ngày đáo hạn để kiếm lợi nhuận. Hợp đồng quyền chọn được giao dịch rất tích cực trên thị trường.

Giá của hợp đồng quyền chọn thay đổi liên tục dựa trên:

• Điều kiện thị trường
• Thời gian còn lại đến hạn
• Biến động giá của tài sản cơ sở

Nhà giao dịch có thể mua hợp đồng rồi bán lại để kiếm lãi (hoặc cắt lỗ) mà không cần thực hiện quyền mua/bán tài sản cơ sở. Phần lớn giao dịch options diễn ra theo cách này.

Sự Khác Biệt Giữa Quyền Chọn Kiểu Mỹ Và Kiểu Châu Âu

Quyền Chọn Kiểu Mỹ (American Options)

Cho phép thực hiện bất kỳ lúc nào trước ngày đáo hạn. Điều này mang lại tính linh hoạt cao hơn nhưng thường có phí cao hơn.

Quyền Chọn Kiểu Châu Âu (European Options)

Chỉ có thể thực hiện vào đúng ngày đáo hạn. Thường có phí rẻ hơn nhưng ít linh hoạt hơn.

Lưu ý: Trong thực tế giao dịch, sự khác biệt này ít ảnh hưởng vì hầu hết nhà giao dịch đều bán hợp đồng trước khi đáo hạn thay vì thực hiện chúng.

Những Điều Cần Nhớ Khi Giao Dịch Options

1. Hiểu rõ cơ chế: Trước khi giao dịch, bạn phải hiểu kỹ cách thức hoạt động của quyền chọn, các thuật ngữ quan trọng và các yếu tố ảnh hưởng đến giá.

2. Quản lý rủi ro: Options có khả năng mang lại lợi nhuận lớn nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro cao. Luôn đặt stop-loss và không nên mạo hiểm quá nhiều vốn.

3. Kiểm tra hợp đồng: Trước khi giao dịch, hãy kiểm tra kỹ các chi tiết: tài sản cơ sở, ngày đáo hạn, giá thực hiện, phí, quy mô hợp đồng.

4. Cập nhật kiến thức: Thị trường tài chính luôn thay đổi. Hãy theo dõi tin tức, học hỏi kinh nghiệm từ các nhà giao dịch khác và cải thiện kỹ năng của mình.

5. Bắt đầu nhỏ: Nếu bạn là người mới, hãy bắt đầu với số tiền nhỏ để học hỏi kinh nghiệm trước khi tăng quy mô giao dịch.

Giao dịch quyền chọn (options) là một công cụ mạnh mẽ trong tay những ai hiểu rõ cách sử dụng nó. Với kiến thức vững chắc và quản lý rủi ro tốt, bạn có thể tận dụng cơ hội kiếm lợi nhuận từ nhiều loại tài sản khác nhau trên thị trường tài chính.