《Mười hai năm đồ ngốc tự bạch: Trường học dạy bạn làm người, thế giới tiền điện tử dạy bạn sinh tồn》

Lúc ba giờ sáng, tôi lại châm một điếu thuốc. Bitcoin trên màn hình đang đi ngang, giống hệt như biểu đồ điện tâm đồ, cũng giống như dây thần kinh của tôi đã bị kéo giật trong suốt mười hai năm qua.

Vừa thấy một bài viết của sinh viên đại học, phê phán trường học không dạy kỹ năng sinh tồn, khiến bản thân trở thành "cừu". Tôi đã cười không phải phép. Sinh viên đại học, đó là "lo âu" của bạn, còn tôi gọi đó là "sống sót".

Một, lời nói dối lớn nhất: làm việc chăm chỉ sẽ trở nên giàu có

Năm 2013, khi tôi mới vào thế giới tiền điện tử, tôi cũng có tâm lý của một học sinh tốt. Tôi nghĩ rằng nếu nghiên cứu kỹ whitepaper, hiểu được logic kỹ thuật, thậm chí học được cách vẽ lý thuyết sóng, tôi sẽ kiếm được tiền. Trường học dạy tôi: một phần nỗ lực, một phần thu hoạch. Thế giới tiền điện tử dạy tôi: chọn sai, nỗ lực trở nên vô ích; đứng sai thời điểm, sẽ không bao giờ quay lại.

Trong mười hai năm qua, tôi đã chứng kiến những người làm "đầu tư giá trị", tin tưởng vào đổi mới công nghệ với tư duy khoa học, kiên định giữ lấy EOS, kiên định giữ lấy những chuỗi công khai được cho là "thay đổi thế giới", cuối cùng đều biến mất. Ngược lại, những "chó đất" chỉ có trình độ văn hóa cấp hai, hiểu được bản chất con người, hiểu được cảm xúc, tạo ra một đồng Meme (meme coin) không có bất kỳ giá trị kỹ thuật nào, hô vài câu khẩu hiệu, chỉ trong ba ngày đã tăng gấp trăm lần.

Khoảnh khắc đó tôi đã hiểu: Trường học dạy về "Định luật Newton" của thế giới vật lý, nhưng ở đây lại vận hành theo "Thuật giả kim của Soros" trong tâm lý xã hội. Sự chăm chỉ ở đây là rẻ nhất, còn nhận thức và dũng cảm mới là hàng hóa quý giá.

Hai, Khoa học tự nhiên và Khoa học xã hội? Ở đây chỉ có "liềm" và "đồ ngốc"

Các bạn vẫn đang tranh cãi xem ngôn ngữ văn học quan trọng hơn hay toán học quan trọng hơn. Trước biểu đồ K-line, khoa học tự nhiên là hàng phòng thủ của bạn, khoa học xã hội là hàng công của bạn.

Không có logic khoa học tự nhiên, bạn không hiểu được lỗ hổng hợp đồng thông minh, không tính toán được tỷ suất lợi nhuận từ việc staking, chỉ trong chớp mắt sẽ bị hacker và các dự án cắt xén đến không còn gì.

Không có tư duy nhân văn, bạn sẽ không hiểu "sự đồng thuận" là gì, không nhìn ra được cảm xúc thị trường FOMO (nỗi sợ bỏ lỡ), bạn sẽ sợ hãi vào lúc nên tham lam, và vào lúc nên sợ hãi thì lại ôm hàng.

Trường học chia thế giới thành các môn học, thế giới tiền điện tử phục hồi thế giới thành bản chất con người. Ở đây không có giáo viên nào cho bạn điểm chính, người thầy duy nhất chính là "thua lỗ". Học phí trả quá đắt, thỉnh thoảng là hàng trăm nghìn đến hàng triệu tiền thật. Trường học nếu thi không đạt có thể thi lại, ở đây nếu thao tác sai một lần, có thể phải làm giao hàng để trả nợ trong ba năm.

Ba, Nuôi nhốt VS Rừng

Bạn nói rằng trường học đã "nuôi nhốt" bạn? Thực ra, "nuôi nhốt" là một hình thức bảo vệ. Ở trường, kết quả tồi tệ nhất là bị chỉ trích; ở công ty, kết quả tồi tệ nhất là bị sa thải. Nhưng trong thế giới tiền điện tử này, một "rừng đen tối" tuyệt đối, không ai bảo vệ bạn. Phi tập trung có nghĩa là không có cảnh sát, không có dịch vụ khách hàng ngân hàng, chuyển nhầm tiền là biến mất vĩnh viễn, mất khóa riêng là tài sản bị xóa sổ.

Mười hai năm qua, tôi đã học được điều gì là "chịu trách nhiệm cho hành động của chính mình". Ở đây, không ai nghe bạn phàn nàn. Bạn mất tiền là vì bạn ngu ngốc, vì bạn tham lam, vì bạn yếu đuối. Ở đây không tin vào nước mắt, chỉ tin vào sức mạnh tính toán và chip.

Trường học dạy chúng ta phải trung thực, phải tốt bụng. Thị trường dạy tôi: đừng xem người ta nói gì (narrative), hãy xem họ làm gì (dữ liệu trên chuỗi). Miệng thì toàn chủ nghĩa, trong lòng thì toàn kinh doanh.

Bốn, Sự khử mê hoặc của tiền

Trước đây tôi nghĩ rằng lương tháng một vạn thì đã là tầng lớp trung lưu, mua nhà thì đã ổn định. Trong thế giới tiền điện tử này, tôi đã hoàn toàn tái cấu trúc nhận thức về tiền bạc.

Lương là "độc dược": Nó mang đến cho bạn ảo tưởng về sự ổn định, khiến bạn không dám dừng lại như một con lừa kéo cối xay.

Biến động là "bạn": Chỉ có biến động mới mang lại sự giàu có phi tuyến tính. Cuộc sống tĩnh lặng như ao tù, đó là nghĩa trang.

Đòn bẩy là "vũ khí hạt nhân": Trường học không bao giờ dạy bạn cách sử dụng đòn bẩy, chỉ nói với bạn rằng vay tiền thì đáng sợ. Nhưng việc vượt qua tầng lớp không bao giờ dựa vào việc tiết kiệm tiền, mà là dựa vào việc vào đúng thời điểm, sử dụng rủi ro có hạn để kiếm lợi nhuận vô hạn.

Năm, Tóm tắt cuối cùng: Đạo không thay đổi, Pháp đã thay đổi

Tôi bây giờ nhìn những sinh viên tốt nghiệp mới ra trường, không còn cảm thấy họ trẻ con nữa. Ngược lại, tôi tràn đầy sự ghen tị. Ghen tị với sức sống trên khuôn mặt họ chưa bị dập vùi, ghen tị với sự kiêu ngạo của họ rằng "không thích thế giới cũ thì phải xây dựng lại nó".

Trước đây tôi nghĩ kinh nghiệm là con đường vàng, bây giờ tôi đã hiểu, tuổi trẻ mới là đòn bẩy lớn nhất.

Trong mười hai năm qua, tôi đã thấy hoa tulip trong sách, đã thấy bong bóng internet, đã thấy bitcoin, và đã thấy Meme hiện tại. Cuối cùng tôi hiểu rằng, mỗi thời đại đều có "cơn sốt" riêng của nó, và mỗi thời đại, cuối cùng đều được định nghĩa bởi những người trẻ. Khi chúng tôi nghiên cứu các tài liệu kỹ thuật và tính toán tỷ lệ P/E, thì những người trẻ đã trực tiếp viết lại quy tắc bằng "cảm xúc" và "sự đồng thuận". Họ không tin vào logic của chúng tôi, họ đã tạo ra ngôn ngữ riêng của mình.

“Đạo” là như nhau: Tham lam, sợ hãi, cung cầu, trò chơi, bản chất con người không hề thay đổi trong hàng nghìn năm. Nhưng ngôn ngữ gán cho Đạo đã thay đổi: Thế hệ 60 nói về bất động sản, thế hệ 80 nói về internet, thế hệ 00 nói về phi tập trung, nói về Meme, nói về AI.

Nếu chúng ta, những người già, vẫn còn dùng ngôn ngữ của thời đại cũ để giải quyết những vấn đề của thời đại mới, thì chúng ta mới thực sự là "đồ ngốc", là những món đồ cổ bị thời đại bỏ rơi. Để sống sót trong thị trường này, không phải là đi giáo dục những người trẻ, mà là hiểu họ. Bởi vì họ chính là tính thanh khoản của tương lai, chính là biểu đồ K của tương lai.

Thuốc lá đã hết. Người Mỹ sắp đến Giáng sinh, các tổ chức nghỉ lễ, tính thanh khoản trên thị trường mỏng manh như giấy. Với độ sâu này, chỉ cần một chút vốn là có thể đẩy giá lên cao, những kẻ thao túng thị trường thích làm những cú nhảy giá trong lúc "không ai quản lý".

Đêm nay, tôi không dám ngủ. Không chỉ để bảo vệ tiền trong tài khoản, mà còn để theo dõi màn hình, xem đám thanh niên này lại đẩy thế giới theo hướng nào mà tôi vẫn chưa hiểu.