Tại sao giá cổ phiếu PLUG từ 70 đô la giảm xuống còn 4 đô la? Giấc mơ "năng lượng hydro" này đang tan vỡ

Một tuần giảm 40%, cảnh báo “going-concern” của Plug làm bùng nổ thị trường

Tháng 11 đầu năm, sau khi Plug Power công bố báo cáo tài chính quý 3, giá cổ phiếu giảm thẳng đứng, mất hơn 40% trong vòng một tuần. Đây không chỉ đơn thuần là phản ứng tiêu cực, mà còn là sự tuyệt vọng của thị trường về triển vọng tồn tại của công ty — ban lãnh đạo đã công khai cảnh báo going-concern warning, dịch ra là: Công ty có thể không đủ tiền mặt để tồn tại trong 12 tháng tới.

Hãy để dữ liệu nói lên tất cả:

• Doanh thu quý 3 chỉ đạt 1,99 tỷ USD, thấp hơn dự kiến 2,39 tỷ USD
• Lỗ ròng mỗi cổ phiếu là 0,47 USD, vượt xa dự kiến 0,30 USD
• Tiền mặt của công ty từ 4,75 tỷ USD vào quý 1 năm 2021, nay còn khoảng 500 triệu USD
• Ban lãnh đạo dự báo dòng tiền tự do năm tài chính 2023 là -16,4 tỷ USD, năm 2024 là -9,39 tỷ USD

Nói cách khác, công ty này đang tiêu tiền, và tiêu rất nhanh.

Lịch sử suy thoái của Plug: Từ ngôi sao năng lượng sạch đến bờ vực phá sản

Nhìn lại đường đi của cổ phiếu Plug, giống như xem một bộ phim bi kịch.

Trong giai đoạn 2020-2021, do ảnh hưởng của phong trào meme stock, giá cổ phiếu Plug tăng vọt từ đáy lên gần 70 USD, mức cao lịch sử. Nhưng cơn sốt này chỉ kéo dài vài tháng. Khi nhiệt huyết giảm sút và các yếu tố cơ bản xấu đi, giá cổ phiếu liên tục lao dốc, hiện chỉ quanh mức 4 USD, so với đỉnh cao đã giảm hơn 90%.

Điều đau lòng hơn là, đây không phải phản ứng quá mức của thị trường. Xem lại báo cáo tài chính 12 năm qua của Plug, công ty này chưa từng có lợi nhuận. Doanh thu dù có tăng trưởng (ngoại trừ năm 2020 do dịch bệnh tạm thời giảm sút), nhưng lỗ cũng liên tục mở rộng — năm 2022, dòng tiền hoạt động âm đến mức đáng kinh ngạc là -8,3 tỷ USD.

Đối với một công ty có vốn hóa chỉ 2,4 tỷ USD, đây là vết thương chí tử.

Cạn kiệt tiền mặt, nợ nần chồng chất: Bảng cân đối kế toán của Plug đang sụp đổ

Một bên tiêu tiền, một bên vay tiền. Đó là bức tranh thực tế của Plug trong gần hai năm qua.

Dựa trên các chỉ số tiêu chuẩn của ngành như Current Ratio (tỷ lệ thanh khoản ngắn hạn) và Quick Ratio (tỷ lệ thanh khoản nhanh), khả năng thanh toán nợ của Plug:

• Sau khi huy động vốn thành công năm 2021, hai chỉ số này từng khá lành mạnh
• Nhưng chỉ sau hai năm, Current Ratio đã giảm xuống còn 2.41, Quick Ratio còn thấp hơn, chỉ 0.79

Điều này có nghĩa là gì? Plug dùng tài sản thanh khoản để trang trải nợ ngắn hạn không đủ. Với tốc độ tiêu tiền này, nếu không huy động thêm vốn mới, dự kiến đến năm 2024, công ty sẽ hết tiền mặt.

Các ngân hàng đầu tư như JPMorgan, Oppenheimer, RBC Capital sau khi công bố báo cáo tài chính đã hạ mục tiêu giá cổ phiếu của Plug, thị trường đã rõ câu trả lời.

Không chỉ Plug: toàn ngành pin nhiên liệu hydro đều đang “ngủ đông”

Plug không đơn độc. Hãy nhìn các đối thủ cùng ngành:

Ballard Power Systems: Doanh thu quý 3 tăng 29%, nhưng lỗ mở rộng lên đến -6,234 triệu USD

FuelCell Energy: Doanh thu giảm 41%, vốn hóa đã rơi xuống còn 548 triệu USD

Bloom Energy: Doanh thu tăng 37%, nhưng lỗ lại tăng vọt lên -1,7 tỷ USD

Toàn bộ ngành pin nhiên liệu đều đang thua lỗ. Logic đằng sau hiện tượng này rất tàn nhẫn:

Chi phí vay vốn vẫn ở mức cao. Cục dự trữ liên bang duy trì lãi suất cao, các doanh nghiệp hydro phải vay vốn với chi phí đắt đỏ gấp đôi. Đối với các công ty công nghệ giai đoạn đầu tiêu tốn nhiều tiền này, chi phí vay tăng làm giảm dòng tiền.

Giá dầu giảm trở thành “kẻ đồng lõa”. Trong hai năm qua, giá dầu quốc tế có xu hướng giảm nhẹ, gián tiếp làm giảm động lực thúc đẩy năng lượng sạch — khi năng lượng truyền thống rẻ, ai còn muốn chuyển đổi?

Mức độ trưởng thành của công nghệ còn xa vời. Pin nhiên liệu hydro vẫn đối mặt với nhiều thách thức về công nghệ trong lưu trữ năng lượng, độ bền, hiệu suất, nghĩa là phải liên tục đầu tư R&D lớn.

Hiệu ứng quy mô chỉ là ảo tưởng. Thị trường chấp nhận thấp dẫn đến nhu cầu hạn chế, chi phí sản phẩm không giảm, lợi nhuận trên mỗi đơn vị tiếp tục xấu đi. Đây cũng là lý do dòng tiền hoạt động của các công ty này luôn âm hàng năm.

Tương lai “hai mặt” của Plug: Thành công huy động vốn vs Nguy cơ phá sản

Hiện tại, Plug đang ở một điểm cực kỳ nhị phân — hoặc huy động vốn thành công để tồn tại, hoặc đối mặt với phá sản.

Kịch bản bi quan: Nếu Plug tiếp tục tiêu tiền với tốc độ hiện tại, mà không huy động thêm vốn, khả năng cao công ty sẽ rơi vào khủng hoảng phá sản trong năm tài chính 2024.

Kịch bản lạc quan: Nếu công ty thành công huy động vốn lớn (dù là phát hành cổ phiếu mới hay đầu tư chiến lược), áp lực hoạt động có thể được giảm bớt.

Thực tế là gì? Hiện chưa có tín hiệu rõ ràng. Dữ liệu CPI của Mỹ ổn định, Fed có thể dừng tăng lãi suất, nhưng lãi suất chuẩn vẫn dự kiến duy trì ở mức cao trong ngắn hạn trung hạn. Điều này có nghĩa là chi phí vay của Plug vẫn còn nặng nề.

Các nhà đầu tư nên làm gì?

Trong ngắn hạn (12 tháng tới): Không nên bắt đáy. Dù cổ phiếu đã giảm từ 70 USD xuống còn 4 USD, đã rất thảm họa, nhưng dựa trên khoản lỗ lớn liên tục và dòng tiền thiếu hụt, cổ phiếu vẫn có thể tiếp tục giảm. Chờ đợi công ty xác nhận huy động vốn thành công rồi mới xem xét tham gia.

Về dài hạn: Công nghệ pin nhiên liệu hydro còn rất xa mới trở thành ứng dụng thương mại chính thức. Cơ bản của ngành này cần thời gian để cải thiện — có thể là 3 đến 5 năm, hoặc lâu hơn nữa. Không nên đầu tư toàn bộ ngành ngay bây giờ, mà chờ đến khi ngành phát triển hơn, công nghệ trưởng thành hơn, chi phí kiểm soát tốt hơn rồi mới vào.

Lời cuối

Câu chuyện của Plug là một ví dụ điển hình về bong bóng công nghệ vỡ. Từ “giấc mơ hydro” năm 2020-2021, đến bây giờ gần phá sản, công ty này đã trải qua một cú ngã từ thiên đường xuống địa ngục chỉ trong vòng hai năm.

Bài học cốt lõi rất đơn giản: câu chuyện tăng trưởng cao nghe thì hấp dẫn, nhưng nếu công ty không thể có lợi nhuận lâu dài, dòng tiền liên tục âm, chi phí vay cao, thì cổ phiếu cuối cùng chỉ có một hướng — giảm giá.

Plug cần chứng minh khả năng tồn tại của mình. Trước khi điều đó xảy ra, thận trọng là lựa chọn hợp lý nhất.