Giá vàng bạc 2025: Tại sao nhà đầu tư kim loại quý lại chú ý trở lại đến loại hàng hóa bị lãng quên này?

贵金属市场近年来热度不减，但关注的焦点似乎总是集中在黄金和白银上。同样作为经典投资品的铂金，为什么总是被忽视？这个问题值得深入探讨。

Từ lãng quên đến phục hồi: Thay đổi vị thế thị trường của bạch kim

Trong lịch sử đầu tư, bạch kim từng là biểu tượng của địa vị. Năm 2014, giá bạch kim còn trên 1500 USD mỗi ounce, vượt xa giá vàng cùng kỳ. Nhưng trong hơn mười năm sau đó, số phận của hai kim loại quý này đã có những bước ngoặt đầy kịch tính.

Vàng tăng trưởng mạnh mẽ, tháng 4 năm 2025 vượt mốc lịch sử 3500 USD mỗi ounce. Ngược lại, hiệu suất của bạch kim lại khá ảm đạm — đầu năm 2020 thậm chí giảm xuống dưới 600 USD, sau đó dao động quanh mức 1000 USD trong thời gian dài. Mãi đến đầu năm 2025, tình hình mới có chuyển biến tích cực. Từ khoảng 900 USD đầu năm, bạch kim đã tăng lên khoảng 1450 USD vào tháng 7, mức tăng hơn 50%.

Sự phục hồi giá lần này không phải là ngẫu nhiên. Nhiều yếu tố đang thúc đẩy giá bạch kim tăng: khủng hoảng nguồn cung từ các nhà sản xuất chính như Nam Phi, các khe hở cấu trúc toàn cầu, thị trường giao ngay cực kỳ căng thẳng, bất ổn địa chính trị, cùng kỳ vọng nhu cầu ổn định từ thị trường trang sức Trung Quốc, cộng thêm đồng USD yếu đi — tất cả các điều kiện này hội tụ lại tạo ra một môi trường thị trường gọi là “bão hoàn hảo” cho bạch kim.

Đầu tư vào bạch kim: So sánh các phương thức khác nhau

Đối với nhà đầu tư muốn tham gia vào thị trường bạch kim, có nhiều lựa chọn, mỗi phương thức đều có đặc điểm riêng.

Sở hữu vật lý tuy trực quan nhưng đòi hỏi chi phí lưu kho và rủi ro an toàn. Bạn có thể mua thỏi hoặc đồng xu vật chất, nhưng điều này đồng nghĩa phải tìm nơi giữ an toàn, thường đi kèm chi phí đáng kể.

Quỹ ETF/ETC giao dịch trên sàn cung cấp sự linh hoạt hơn. Các sản phẩm này theo dõi biến động giá bạch kim, dễ dàng tích hợp vào danh mục đầu tư chứng khoán hiện có, phù hợp cho nhà đầu tư mới vào thị trường.

Cổ phiếu các công ty khai thác mỏ là cách tham gia gián tiếp khác, nhà đầu tư có thể nắm giữ cổ phần của các doanh nghiệp khai thác bạch kim để có tiếp xúc với thị trường.

Giao dịch phái sinh gồm hợp đồng tương lai, quyền chọn và hợp đồng chênh lệch (CFD). Đây là các công cụ phức tạp hơn, dành cho các nhà giao dịch có kinh nghiệm. Hợp đồng chênh lệch đặc biệt phổ biến nhờ mức đòn bẩy thấp (bắt đầu từ 1 euro) và tính năng đòn bẩy — dù vốn hạn chế, nhà giao dịch vẫn có thể kiểm soát vị thế lớn hơn nhờ đòn bẩy. Tất nhiên, tính tiện lợi này đi kèm rủi ro cao hơn.

Nhìn lại lịch sử: Hiểu giá trị thực của bạch kim

Tiềm năng đầu tư của bạch kim liên quan chặt chẽ đến mục đích công nghiệp của nó, khác xa với đặc tính của vàng. Vàng chủ yếu là tài sản tài chính, còn bạch kim vừa là tài sản đầu tư, vừa là hàng tiêu dùng công nghiệp quan trọng.

Sự khác biệt này đã được chứng minh qua nhiều thời kỳ lịch sử. Từ lần đầu xuất hiện như một tài sản đầu tư vào thế kỷ 19, đến ứng dụng trong điện báo và bóng đèn vào đầu thế kỷ 20, rồi đến bằng sáng chế công nghệ chế tạo axit nitric của Ostwald năm 1902 giúp bạch kim trở thành vật liệu phổ biến trong bộ chuyển đổi xúc tác ô tô — mỗi giai đoạn đều thúc đẩy giá trị của kim loại quý này được định giá lại.

Năm 1924, giá bạch kim từng đạt gấp sáu lần vàng; tháng 3 năm 2008, bạch kim lập đỉnh lịch sử với 2273 USD mỗi ounce. Những biến động cực đoan này thường bắt nguồn từ sự thay đổi đột ngột trong nhu cầu công nghiệp — giai đoạn thịnh vượng kinh tế làm tăng mạnh nhu cầu bạch kim, gây ra thiếu cung và đẩy giá lên cao.

Phân tích xu hướng thị trường 2025

Điểm đặc trưng hiện tại của thị trường bạch kim là mất cân đối cung cầu. Theo dữ liệu của Ủy ban Đầu tư Bạch kim Thế giới, dự kiến năm 2025, nhu cầu toàn cầu sẽ đạt 78,63 triệu ounce, trong khi tổng cung chỉ là 73,24 triệu ounce, chênh lệch lên tới 5,39 triệu ounce.

Về phía cầu, ngành công nghiệp ô tô chiếm 41% (dự kiến tăng nhẹ 2%), ứng dụng công nghiệp chiếm 28% (giảm 9% so với cùng kỳ), trang sức chiếm 25% (tăng 2%), nhu cầu đầu tư chiếm 6% (tăng 7%). Về phía cung, tăng trưởng rất hạn chế (chỉ 1%), nhưng thị trường thu hồi có thể tăng 12%, phản ánh việc tái sử dụng tồn kho bạch kim hiện có.

Cơ cấu thâm hụt này dự kiến sẽ kéo dài đến năm 2029. Nếu nhu cầu công nghiệp của Mỹ và Trung Quốc vượt dự kiến hoặc đồng USD tiếp tục yếu đi, giá bạch kim còn có khả năng tăng; ngược lại, căng thẳng thương mại gia tăng hoặc suy thoái công nghiệp sẽ gây áp lực giảm giá.

Khuyến nghị chiến lược cho các nhà đầu tư khác nhau

Nhà giao dịch ngắn hạn có thể tận dụng độ biến động cao của bạch kim so với các kim loại quý khác. Một phương pháp cổ điển là chiến lược theo đà: sử dụng đường trung bình động nhanh (10 ngày) và chậm (30 ngày), khi đường nhanh cắt lên qua đường chậm thì mở vị thế mua, khi cắt xuống thì đóng lệnh. Đòn bẩy làm tăng lợi nhuận (và rủi ro), do đó quản lý rủi ro chặt chẽ — kiểm soát rủi ro mỗi giao dịch trong khoảng 1-2% tổng tài khoản và luôn đặt lệnh dừng lỗ.

Ví dụ, nếu số dư tài khoản là 10.000 euro, rủi ro tối đa mỗi lần là 100 euro, đặt dừng lỗ dưới giá vào 2%, đòn bẩy 5 lần, thì quy mô vị thế mỗi lần tối đa là 1.000 euro.

Nhà đầu tư dài hạn có thể xem bạch kim như một công cụ đa dạng hóa danh mục. Vì bạch kim có mối liên hệ trái chiều đôi khi với xu hướng của cổ phiếu, việc phân bổ hợp lý có thể giúp phòng hộ trong các môi trường thị trường nhất định. Thông qua ETF, vật chất hoặc cổ phiếu các công ty khai thác, kết hợp tái cân bằng định kỳ, nhà đầu tư có thể quản lý rủi ro danh mục hiệu quả. Tỷ lệ phân bổ cụ thể tùy thuộc vào khả năng chịu đựng rủi ro của từng cá nhân.

Dù chọn phương thức nào, nhà đầu tư cũng cần theo dõi sát tỷ lệ cho thuê — chỉ số này phản ánh mức độ căng thẳng của thị trường giao ngay, từ đó dự đoán xu hướng giá trong tương lai. Đồng thời, tỷ giá USD, chính sách thuế của Mỹ đối với Trung Quốc, và nguồn cung từ các nhà sản xuất chính như Nam Phi là các biến số then chốt ảnh hưởng đến xu hướng bạch kim trong nửa cuối năm 2025.