Hướng dẫn toàn diện về giao dịch hợp đồng tương lai chứng khoán Mỹ: Từ cơ bản đến thành thạo

Quản lý hợp đồng tương lai là gì?

Nếu bạn đang cân nhắc tham gia thị trường phái sinh, trước tiên cần hiểu rõ khái niệm cốt lõi của hợp đồng tương lai. Nói đơn giản, hợp đồng tương lai là một cam kết giữa hai bên, thỏa thuận sẽ giao dịch một tài sản cụ thể vào một thời điểm trong tương lai với mức giá đã định.

Hiểu qua ví dụ hàng ngày sẽ trực quan nhất. Giả sử hôm nay bạn ký hợp đồng tương lai dầu mỏ giao hàng sau 3 tháng với giá 80 USD, điều này có nghĩa là bất kể giá dầu thị trường lúc đó là bao nhiêu, bạn có quyền mua số lượng dầu đã thỏa thuận với giá 80 USD. Nếu sau 3 tháng giá dầu tăng lên 90 USD, bạn có thể mua với giá rẻ hơn, quyền này sẽ tự nhiên tăng giá trị.

Hợp đồng tương lai của thị trường chứng khoán Mỹ còn phát triển hơn nữa. Nó lấy chỉ số chứng khoán Mỹ làm tài sản cơ sở, cho phép nhà đầu tư không cần sở hữu hàng trăm hoặc hàng nghìn cổ phiếu mà vẫn có thể giao dịch theo hướng thị trường.

Làm thế nào để tính giá trị danh nghĩa của hợp đồng tương lai Mỹ?

Khác với hợp đồng tương lai truyền thống, hợp đồng tương lai của thị trường chứng khoán Mỹ không dựa trên hàng hóa vật chất. Khi bạn mua hợp đồng dựa trên một chỉ số, thực tế bạn đang giao dịch số tiền bằng chỉ số nhân với một hệ số nhất định. Công thức rất đơn giản:

Chỉ số điểm × hệ số = Giá trị danh nghĩa của danh mục đầu tư

Ví dụ rõ ràng nhất là. Giả sử chỉ số Nasdaq 100 hiện tại là 12,800 điểm, bạn mua hợp đồng tương lai mini Nasdaq 100 (mã MNQ), quá trình tính như sau:

12,800 × 2 USD = 25,600 USD

Điều này có nghĩa là bạn kiểm soát một rổ cổ phiếu công nghệ trị giá 25,600 USD, nhưng chỉ cần nộp ký quỹ ban đầu, không cần thanh toán toàn bộ.

Bốn loại hợp đồng tương lai Mỹ chính bạn cần biết

Trong thị trường hợp đồng tương lai Mỹ, có bốn loại hợp đồng giao dịch sôi động nhất, xếp theo mức độ phổ biến là:

Hợp đồng tương lai S&P 500 — Theo dõi 500 công ty lớn của Mỹ, đại diện cho xu hướng thị trường rộng nhất. Có phiên bản tiêu chuẩn (ES) và phiên bản mini (MES).

Hợp đồng tương lai Nasdaq 100 — Tập trung vào lĩnh vực công nghệ, gồm 100 công ty công nghệ niêm yết. Có lựa chọn kích thước đầy đủ (NQ) và mini (MNQ).

Hợp đồng tương lai Russell 2000 — Theo dõi hiệu suất của thị trường cổ phiếu nhỏ, gồm khoảng 2.000 công ty vốn hóa nhỏ. Các quy cách gồm RTY và M2K.

Hợp đồng tương lai Chỉ số công nghiệp Dow Jones — Theo dõi 30 cổ phiếu blue-chip, phản ánh hiệu suất của các trụ cột kinh tế. Có loại YM (tiêu chuẩn) và MYM (mini).

Mỗi loại đều cung cấp tùy chọn “hợp đồng mini” và “hợp đồng micro”, trong đó yêu cầu ký quỹ của hợp đồng micro khoảng bằng một phần mười của hợp đồng mini, phù hợp hơn với nhà đầu tư cá nhân có vốn nhỏ.

Tại sao hợp đồng tương lai Mỹ lại sử dụng thanh toán bằng tiền mặt?

Khi hợp đồng đáo hạn, cần phải thanh toán, nhưng có hai phương thức — giao hàng thực hoặc thanh toán bằng tiền mặt.

Với hợp đồng hàng hóa, giao hàng thực rất phổ biến (bạn thực sự nhận dầu hoặc vàng). Nhưng hợp đồng tương lai chứng khoán Mỹ sử dụng thanh toán tài chính, lý do rất thực tế: Giao dịch hợp đồng S&P 500 đòi hỏi phải chuyển giao 500 cổ phiếu của các công ty khác nhau, điều này hoàn toàn không khả thi trong thực tế.

Vì vậy, cách thông minh là sử dụng thanh toán bằng tiền mặt — vào ngày đáo hạn, sàn giao dịch tính toán lợi nhuận hoặc lỗ dựa trên chỉ số thực tế, và thanh toán bằng tiền mặt, không liên quan đến việc chuyển giao cổ phiếu thật.

Cần bao nhiêu vốn để giao dịch hợp đồng tương lai Mỹ?

Đây là câu hỏi nhiều người mới quan tâm nhất. Hợp đồng tương lai Mỹ yêu cầu ký quỹ, gồm hai loại:

Ký quỹ ban đầu — Số tiền cần nộp khi mở vị thế. Ví dụ, hợp đồng ES của S&P 500 cần khoảng 12,320 USD, hợp đồng mini MES khoảng 1,232 USD.

Ký quỹ duy trì — Mức tối thiểu phải duy trì trong suốt thời gian giữ vị thế. Thường thấp hơn ký quỹ ban đầu. Nếu giá trị tài khoản của bạn giảm xuống mức này, nhà môi giới sẽ yêu cầu đóng vị thế bắt buộc.

Ký quỹ ban đầu có vẻ cao, nhưng cần hiểu nó chỉ là một phần nhỏ của giá trị danh nghĩa. Ví dụ, một hợp đồng ES kiểm soát cổ phiếu trị giá khoảng 200,000 USD, nhưng bạn chỉ cần bỏ ra 12,320 USD để giao dịch, đó chính là sức mạnh đòn bẩy — đồng thời cũng là rủi ro.

Thời gian giao dịch và quy tắc của hợp đồng tương lai Mỹ

Hiểu rõ thời gian thị trường mở cửa rất quan trọng:

Thời gian giao dịch — Hợp đồng tương lai Mỹ gần như giao dịch 24/7. Từ Chủ Nhật 6 giờ chiều theo giờ New York đến thứ Sáu 5 giờ chiều, mở cửa 23 giờ mỗi ngày. Thời gian này trùng với giờ mở cửa thị trường châu Á, giúp nhà đầu tư toàn cầu tham gia dễ dàng.

Chu kỳ hợp đồng — Tất cả hợp đồng tương lai Mỹ đều là hợp đồng quý, đáo hạn vào thứ Sáu thứ ba của các tháng 3, 6, 9, 12 hàng năm.

Thanh toán cuối cùng — Vào ngày đáo hạn, lúc 9:30 sáng giờ Đông Mỹ (thời điểm mở cửa NYSE), hệ thống tự động tính toán và thanh toán dựa trên giá chỉ số ngày đó.

Ngắt quãng thị trường (cơ chế dừng giảm) — Khi biến động của chỉ số đạt 7%, sẽ kích hoạt ngắt quãng, tạm dừng giao dịch để tránh thiệt hại lớn do biến động cực đoan.

Ba mục đích chính của giao dịch hợp đồng tương lai Mỹ

Bạn chọn giao dịch hợp đồng tương lai Mỹ thường vì ba mục đích:

Phòng ngừa rủi ro (hedging) — Giả sử bạn đang sở hữu quỹ đầu tư chứng khoán Mỹ, lo sợ thị trường giảm. Bạn có thể mua hợp đồng bán khống (put) để khi thị trường giảm, lợi nhuận từ hợp đồng này sẽ bù đắp tổn thất của danh mục. Đây là chiến lược phổ biến của các tổ chức lớn.

Giao dịch theo hướng thị trường (speculation) — Nếu bạn dự đoán cổ phiếu công nghệ sẽ tăng mạnh, mua hợp đồng Nasdaq 100 để tận dụng đòn bẩy tối đa với vốn nhỏ. Đây là cách đặt cược trực tiếp vào xu hướng thị trường.

Khóa giá trước (pre-hedging) — Giả sử bạn dự kiến trong 3 tháng tới sẽ có khoản tiền lớn, nhưng muốn “khóa” mức giá hiện tại để tránh rủi ro tăng giá. Bạn có thể mua hợp đồng tương lai có giá trị danh nghĩa tương đương khoản đầu tư dự kiến, rồi khi có tiền, thực hiện đầu tư thực tế.

Tính lợi nhuận và thua lỗ của hợp đồng tương lai

Cách tính này rất đơn giản. Công thức là:

Lợi nhuận hoặc lỗ = Thay đổi điểm số × hệ số

Giả sử bạn mua hợp đồng ES tại 4000 điểm, sau đó bán ra tại 4050 điểm, lợi nhuận của bạn là:

(4050 - 4000) × 50 điểm × 50 USD = 50 điểm × 50 USD = 2,500 USD

Đây chính là lý do đòn bẩy của hợp đồng tương lai Mỹ rõ ràng đến vậy — biến động nhỏ về điểm số có thể tạo ra lợi nhuận hoặc thua lỗ lớn bằng USD (tất nhiên, cũng có thể là thiệt hại).

Làm thế nào để chọn hợp đồng tương lai phù hợp?

Bước 1: Xác định xu hướng thị trường — Bạn thích thị trường lớn (S&P 500), công nghệ (Nasdaq 100), cổ phiếu nhỏ (Russell 2000) hay blue-chip (Dow Jones)?

Bước 2: Xem xét vốn đầu tư — Nếu vốn của bạn chỉ 15,000 USD, mua hợp đồng tiêu chuẩn ES sẽ rất chật vật. Lúc này, hợp đồng mini MES phù hợp hơn, giúp bạn có thể giao dịch nhiều hợp đồng hơn hoặc duy trì mức rủi ro phù hợp.

Bước 3: Đánh giá khả năng chịu đựng biến động — Nasdaq 100 có độ biến động cao hơn so với S&P 500, dễ dẫn đến ký quỹ bị gọi nhanh hơn. Nếu tâm lý không vững, chọn S&P 500 sẽ an toàn hơn.

Đòn bẩy của hợp đồng tương lai Mỹ mạnh đến mức nào?

Con số này có thể làm bạn giật mình. Công thức tính đòn bẩy là:

Đòn bẩy = Giá trị danh nghĩa ÷ Ký quỹ ban đầu

Ví dụ, khi chỉ số ở 4000 điểm:

(4000 × 50) ÷ 12,320 ≈ 16.2 lần

Điều này có nghĩa là, mỗi 1% tăng của chỉ số, giá trị ký quỹ của bạn tăng 16.2%; mỗi 1% giảm, ký quỹ của bạn giảm tương ứng.

Vì đòn bẩy quá lớn, quản lý rủi ro trở thành yếu tố then chốt trong giao dịch.

Quản lý rủi ro là kỹ năng sống còn

Giao dịch hợp đồng tương lai Mỹ có thể dễ kiếm lời, nhưng cũng nhanh chóng thua lỗ. Cần chú ý các điểm sau:

Phải đặt lệnh dừng lỗ — Trước khi mở vị thế, xác định mức lỗ tối đa bạn chấp nhận. Khi thị trường chạm mức này, đóng vị thế ngay lập tức, đừng do dự.

Liên tục theo dõi tài khoản — Khác với cổ phiếu, hợp đồng tương lai có thể gây thiệt hại lớn trong vài phút. Đảm bảo bạn luôn nắm rõ trạng thái vị thế.

Kiểm soát tỷ lệ đòn bẩy — Dù có 50,000 USD trong tài khoản, đừng dùng toàn bộ để giao dịch. Giữ lại 30-40% tiền mặt để phòng ngừa yêu cầu ký quỹ bổ sung.

Không giao dịch quá nhiều — Giao dịch liên tục sẽ làm tăng chi phí và trượt giá.

Chuyển hợp đồng (rollover): cần thao tác định kỳ

Khi hợp đồng sắp đáo hạn, bạn sẽ đối mặt với lựa chọn — đóng vị thế hay chuyển hợp đồng?

Chuyển hợp đồng là bán hợp đồng sắp hết hạn và mua hợp đồng kỳ hạn xa hơn, thường thực hiện qua một lệnh phức hợp. Vì hợp đồng tương lai Mỹ là thanh toán bằng tiền mặt, không chuyển giao cổ phiếu, hợp đồng hết hạn sẽ đóng vị thế của bạn.

Nhiều nhà giao dịch tích cực sẽ chuyển hợp đồng định kỳ để duy trì tiếp xúc với xu hướng thị trường.

So sánh hợp đồng tương lai Mỹ và CFD: chọn cái nào?

Nếu bạn thấy ký quỹ của hợp đồng tương lai quá cao hoặc quá phức tạp trong chuyển hợp đồng, giao dịch CFD (hợp đồng chênh lệch) là một lựa chọn khác.

CFD là sản phẩm OTC, cho phép giao dịch với ký quỹ thấp hơn nhiều, đòn bẩy lên tới 1:400. Quan trọng hơn, CFD không có ngày đáo hạn, có thể đóng lệnh bất cứ lúc nào, không cần chuyển hợp đồng.

So sánh chính:

Tóm lại: Những điểm cốt lõi trong giao dịch hợp đồng tương lai Mỹ

Hợp đồng tương lai Mỹ là công cụ mạnh mẽ dành cho phòng ngừa rủi ro và đầu cơ, nhưng đòn bẩy cao cũng mang lại rủi ro lớn.

Những nhà giao dịch thành công đều có điểm chung: xác định đúng xu hướng, kiểm soát tốt quy mô vị thế, thực hiện kỷ luật quản lý rủi ro và liên tục học hỏi thị trường.

Dù cuối cùng bạn chọn hợp đồng tương lai hay CFD, việc hiểu rõ sự khác biệt sẽ giúp bạn đưa ra quyết định phù hợp với phong cách giao dịch và vốn của mình. Trước khi bắt đầu thực chiến, nên dùng tài khoản demo để luyện tập đầy đủ.