Chỉ số USD thực sự ảnh hưởng như thế nào đến danh mục đầu tư của bạn? Chỉ số hướng dẫn cần thiết cho nhà đầu tư toàn cầu

Mỗi lần mở tin tức tài chính, bạn đều thấy tiêu đề như “Chỉ số USD đạt đỉnh mới” hoặc “Chỉ số USD giảm”. Nhưng bạn có thực sự hiểu Chỉ số USD đại diện cho điều gì không? Sự tăng giảm của nó liên quan thế nào đến cổ phiếu, vàng, thậm chí đầu tư vào thị trường Đài Loan?

Thực ra, Chỉ số USD (viết tắt tiếng Anh là USDX hoặc DXY) không chỉ là một chỉ số mà các nhà kinh tế quan tâm, mà còn là công cụ quan trọng mà mọi nhà đầu tư toàn cầu đều cần nắm bắt.

Chỉ số USD là gì? “Nhiệt kế” tài chính toàn cầu

Nếu bạn quen thuộc với thị trường chứng khoán, chắc hẳn đã nghe qua các chỉ số như “S&P 500”, “Chỉ số Dow Jones” – các chỉ số theo dõi hiệu suất của một rổ cổ phiếu. Chỉ số USD cũng tương tự, chỉ khác là nó theo dõi mức độ mạnh yếu của đồng USD so với sáu đồng tiền quốc tế chính.

Sáu đồng tiền cấu thành Chỉ số USD là:

• Euro (EUR)
• Yên Nhật (JPY)
• Bảng Anh (GBP)
• Đô la Canada (CAD)
• Krona Thụy Điển (SEK)
• Franc Thụy Sỹ (CHF)

Nói ngắn gọn, Chỉ số USD chính là cho chúng ta biết đồng USD đang giá trị hơn hay rẻ hơn trên sân khấu quốc tế. Vì đồng USD là đồng tiền thanh toán chính toàn cầu – từ giao dịch hàng hóa, năng lượng, vàng, cổ phiếu đều tính bằng USD – nên biến động của chỉ số này sẽ gây ra phản ứng dây chuyền trên thị trường vốn toàn cầu.

Phần trăm phân bổ các thành phần trong Chỉ số USD

Để hiểu cách hoạt động của Chỉ số USD, ta cần biết tỷ trọng của từng đồng tiền trong đó:

Tại sao phân bổ tỷ lệ như vậy?

Euro chiếm hơn một nửa bởi vì kinh tế Liên minh châu Âu rất lớn, gồm 19 quốc gia thành viên, là đồng dự trữ chính thứ hai thế giới. Khi euro có biến động lớn, nó thường ảnh hưởng mạnh đến Chỉ số USD.

Yên Nhật xếp thứ hai, phản ánh vai trò của Nhật Bản là nền kinh tế lớn thứ ba thế giới, đồng thời Yên Nhật thường được coi là đồng tiền trú ẩn an toàn do lãi suất thấp.

Các đồng tiền còn lại dù tỷ trọng nhỏ hơn, nhưng đại diện cho các nền kinh tế quan trọng khác, đặc biệt là Franc Thụy Sỹ với đặc tính “an toàn, ổn định” rất được chú ý.

Ý nghĩa thực tế của việc tăng hoặc giảm chỉ số USD

Khi Chỉ số USD tăng

Khi Chỉ số USD tăng, nghĩa là đồng USD đang mạnh lên, các nhà đầu tư quốc tế thấy USD có giá trị hơn. Điều này gây ra các tác động dây chuyền:

Tác động tích cực đối với Mỹ:

• Chi phí nhập khẩu hàng hóa giảm, sức mua tăng
• Các nhà đầu tư toàn cầu ưa chuộng tài sản bằng USD (Trái phiếu Mỹ, cổ phiếu Mỹ), đổ tiền vào các tài sản này
• USD mạnh giúp kiềm chế lạm phát, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế Mỹ

Ảnh hưởng tới các nền kinh tế khác:

• Các nền kinh tế xuất khẩu như Đài Loan gặp khó khăn – hàng hóa tính bằng USD tăng giá, khiến khách hàng quốc tế mua ít hơn
• Các quốc gia mới nổi nợ USD tăng gánh nặng trả nợ
• Thị trường chứng khoán, ngoại hối có thể chịu áp lực giảm

Khi Chỉ số USD giảm

Việc Chỉ số USD giảm có nghĩa là đồng USD yếu hơn trên thị trường quốc tế, nhà đầu tư có thể giảm sở hữu tài sản bằng USD.

Ảnh hưởng tới nhà đầu tư Đài Loan:

• Dòng vốn quốc tế chuyển sang thị trường châu Á, chứng khoán Đài Loan có thể đón nhận dòng tiền chảy vào
• Tỷ giá Đài tệ chịu áp lực tăng giá, chi phí nhập khẩu giảm nhưng sức cạnh tranh xuất khẩu giảm
• Nhà đầu tư n holding cổ phiếu Mỹ, tiền gửi USD sẽ gặp rủi ro chuyển đổi mất giá – vì USD mất giá khi quy đổi về TWD, số tiền nhận được sẽ ít đi

Phân định nhanh:

• Chỉ số USD↑ = USD mạnh → vốn đổ vào Mỹ → áp lực lên các doanh nghiệp xuất khẩu Đài Loan
• Chỉ số USD↓ = USD yếu → vốn chảy vào châu Á → TWD có thể tăng giá

Cách tính Chỉ số USD?

Chỉ số USD áp dụng phương pháp “trung bình trọng số hình học” – đơn giản là:

Chỉ số USD = 50.14348112 × (EUR/USD)^(-0.576) × (JPY/USD)^(-0.136) × (GBP/USD)^(-0.119) × (CAD/USD)^(-0.091) × (SEK/USD)^(-0.042) × (CHF/USD)^(-0.036)

Điểm mấu chốt:

• “50.14348112” là hằng số cố định, giúp chỉ số này bằng 100 vào năm gốc 1985
• Các số mũ biểu thị tỷ lệ trọng số của từng đồng tiền
• Chỉ số USD không phải là tỷ giá, mà là một chỉ số so sánh – thể hiện sự mạnh yếu của USD so với mức gốc

Ý nghĩa các giá trị của chỉ số:

• Chỉ số = 100: ngang bằng mức gốc
• Chỉ số = 76: giảm 24% so với gốc, USD yếu hơn
• Chỉ số = 176: tăng 76% so với gốc, USD mạnh hơn

Nhớ là: Chỉ số USD càng cao thì USD càng mạnh; thấp hơn thì USD càng yếu.

Chỉ số USD và các tài sản lớn toàn cầu liên quan như thế nào?

Hiểu rõ Chỉ số USD là một yếu tố quan trọng vì nó trực tiếp ảnh hưởng tới thị trường chứng khoán Mỹ, vàng, trái phiếu, thậm chí cả thị trường Đài Loan.

( Mối quan hệ giữa Chỉ số USD và thị trường chứng khoán Mỹ

Mối quan hệ này không đơn thuần, phụ thuộc vào bối cảnh kinh tế:

• Trường hợp 1: USD tăng giá → dòng vốn toàn cầu đổ vào Mỹ → chứng khoán Mỹ được hỗ trợ tăng
• Trường hợp 2: USD tăng quá mạnh → ảnh hưởng đến doanh thu của các công ty Mỹ hoạt động quốc tế → chứng khoán Mỹ có thể giảm

Ví dụ, đầu năm 2020, thị trường toàn cầu sụt giảm mạnh, nhưng USD lại tăng lên 103 do nhà đầu tư tránh rủi ro. Sau đó, khi Fed nới lỏng chính sách, USD giảm còn 93.78, chứng khoán Mỹ bắt đầu hồi phục.

Kết luận: mối quan hệ giữa chứng khoán Mỹ và Chỉ số USD khá phức tạp, cần xem xét trong bối cảnh kinh tế và chính sách.

) Chỉ số USD và vàng – “hiệu ứng đẩy – kéo”

Chỉ số USD và giá vàng thường có mối quan hệ trái chiều:

• Chỉ số USD tăng → giá vàng tính bằng USD tăng → nhu cầu vàng giảm → giá vàng giảm
• Chỉ số USD giảm → giá vàng tính bằng USD giảm → nhu cầu vàng tăng → giá vàng tăng

Điều này vì vàng định giá toàn cầu bằng USD. Tuy nhiên, giá vàng còn bị chi phối bởi lạm phát, địa chính trị, giá dầu và các yếu tố khác, không thể chỉ dựa vào Chỉ số USD.

( Chỉ số USD và thị trường chứng khoán Đài Loan, TWD

Phần lớn:

• Chỉ số USD tăng → dòng vốn đổ vào Mỹ → dòng vốn rút khỏi Đài Loan → TWD giảm giá, thị trường chứng khoán Đài Loan chịu áp lực
• Chỉ số USD giảm → dòng vốn rút khỏi Mỹ → dòng vốn chảy vào châu Á → TWD tăng giá, hỗ trợ thị trường chứng khoán Đài Loan

Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng đúng tuyệt đối. Khi toàn cầu lạc quan về kinh tế, các thị trường như Mỹ, Đài Loan, châu Âu cùng tăng; còn khi gặp rủi ro hệ thống, các thị trường cùng giảm.

Các yếu tố chính thúc đẩy biến động của Chỉ số USD?

) 1. Chính sách lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed)

Là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp nhất:

• Tăng lãi suất: Lãi suất USD cao hơn → dòng vốn quốc tế đổ vào Mỹ → USD tăng giá → Chỉ số USD tăng
• Giảm lãi suất: Lãi suất Mỹ thấp hơn → dòng tiền rút khỏi Mỹ → USD giảm giá → Chỉ số USD giảm

Mỗi kỳ họp của Fed, thị trường đều chú ý vì lo sợ biến động USD ảnh hưởng tới giá tài sản.

( 2. Các dữ liệu kinh tế của Mỹ

Các số liệu như việc làm phi nông nghiệp, tỷ lệ thất nghiệp, CPI, GDP ảnh hưởng trực tiếp tới niềm tin về USD:

• Dữ liệu mạnh → nền kinh tế Mỹ khỏe → USD mạnh
• Dữ liệu yếu → khả năng suy thoái cao → USD yếu đi

) 3. Chính trị, địa chính trị và các sự kiện quốc tế

Chiến tranh, bất ổn chính trị, xung đột khu vực đều kích hoạt tâm lý “trú ẩn an toàn”, khiến USD thường tăng giá khi có rủi ro lớn. Vì vậy, “khi khủng hoảng sâu, USD càng mạnh” – một hiện tượng tưởng chừng nghịch lý nhưng thực tế xảy ra.

( 4. Các đồng tiền chính khác

Chỉ số USD phản ánh sức mạnh của USD so với 6 đồng tiền. Khi các đồng như euro, yên, bảng Anh mất giá do kinh tế suy thoái, chính sách nới lỏng hoặc bất ổn chính trị, dù USD không tăng, Chỉ số USD vẫn có thể tăng.

Nói cách khác: Tiền của người khác mất giá, cũng làm cho Chỉ số USD trông mạnh hơn.

Chỉ số USD và Chỉ số trọng số thương mại của USD: nhà đầu tư nên xem cái nào?

Trên thị trường còn có một chỉ số khác dễ gây nhầm lẫn với Chỉ số USD – đó là “Chỉ số trọng số thương mại của USD”. Hai chỉ số này khác nhau như thế nào?

) Chỉ số USD (USDX / DXY)

• Phổ biến nhất, được nhiều truyền thông đưa tin
• Cấu trúc: tỷ giá USD so với 6 đồng tiền chính
• Cơ quan tính: ICE (Sở Giao dịch Liên minh Châu Mỹ)
• Đặc điểm: tỷ lệ euro cao nhất (57.6%), mang đậm góc nhìn châu Âu – Mỹ

( Chỉ số trọng số thương mại của USD (Trade-Weighted U.S. Dollar Index)

• Công cụ tham khảo chính của Fed
• Cấu trúc: dựa trên thương mại thực tế của Mỹ với các quốc gia, tính trên hơn 20 đồng tiền
• Đặc điểm: bao gồm nhân dân tệ, won Hàn, TWD, Baht Thái, phản ánh thực tế thương mại toàn cầu

Với nhà đầu tư phổ thông, xem Chỉ số USD là đủ vì nó thanh khoản cao, dữ liệu công khai dễ tiếp cận. Nhưng nếu bạn làm về nghiên cứu kinh tế vĩ mô, giao dịch ngoại hối hoặc muốn hiểu sâu về chính sách của Fed, thì Chỉ số trọng số thương mại sẽ cung cấp góc nhìn rõ hơn.

Tóm lại: Nắm bắt Chỉ số USD để hiểu dòng vốn toàn cầu

Chỉ số USD về bản chất là tấm bản đồ dự báo dòng vốn toàn cầu. Nó tác động không chỉ tới chứng khoán Mỹ, vàng, dầu thô, mà còn ảnh hưởng tới thị trường chứng khoán Đài Loan và tỷ giá TWD.

Dù là nhà đầu tư, trader hay người muốn hiểu về thị trường tài chính thế giới, việc nắm vững các quy luật biến động của Chỉ số USD sẽ giúp bạn:

• Dự đoán xu hướng dòng vốn quốc tế
• Đánh giá rủi ro các tài sản khác nhau
• Điều chỉnh chiến lược đầu tư kịp thời
• Nắm bắt cơ hội trong giao dịch ngoại hối

Lần tới, khi thấy tiêu đề “Chỉ số USD đạt đỉnh mới” hoặc “Chỉ số USD giảm”, bạn sẽ hiểu rõ ý nghĩa đằng sau, và biết nó phản ánh điều gì đối với thị trường tài chính toàn cầu.