Hướng dẫn bắt đầu giao dịch theo xu hướng: Làm thế nào để kiếm lợi nhuận ổn định trong biến động thị trường?

Nói về đầu tư và quản lý tài chính, đa số mọi người phản ứng đầu tiên là giữ cổ phiếu lâu dài hoặc gửi tiết kiệm cổ phiếu. Nhưng phương pháp này lợi nhuận thường mất nhiều thời gian, nhiều nhà đầu tư thiếu kiên nhẫn. Ngược lại, giao dịch trong ngày có rủi ro cực cao, gần như đánh bạc. Giữa hai phương pháp đó, giao dịch theo sóng ra đời, trở thành lựa chọn trung gian của phần lớn người chơi. Phương pháp giao dịch này dựa trên chu kỳ dao động của thị trường, bằng cách mua vào ở đáy và bán ra ở đỉnh để kiếm lợi nhuận, đặc biệt phù hợp với những trader muốn tạo lợi nhuận trong trung hạn nhờ biến động thị trường.

Giao dịch theo sóng thường kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, nhà đầu tư không cần theo dõi liên tục cả ngày, có thể dùng thời gian rảnh rỗi để nghiên cứu thị trường và ra quyết định. Khác với việc theo đuổi lợi nhuận cực cao, các trader thành công thường hướng tới lợi nhuận ổn định khoảng 50%. Bài viết này sẽ hệ thống hóa quy trình cốt lõi của giao dịch theo sóng, các loại tài sản phù hợp, kỹ năng thực chiến, cũng như chiến lược sử dụng đòn bẩy.

4 bước thực thi chính của giao dịch theo sóng

Bước 1: Phân tích sâu về môi trường thị trường lớn

Nền tảng của giao dịch theo sóng là bắt các sự kiện dài hạn — dù là chuyển biến cơ bản ngành nghề, chu kỳ chính sách tiền tệ, hay tác động địa chính trị. Những sự kiện này không biến mất trong ngắn hạn, do đó trader có đủ thời gian để lên kế hoạch và điều chỉnh vị thế.

Thay vì theo dõi từng giây từng phút thị trường, tốt hơn là hàng ngày cập nhật tin tức, hiểu rõ các chính sách kinh tế, phát triển ngành và tâm lý thị trường. Nhận thức ở cấp độ vĩ mô này thường giúp trader nắm bắt xu hướng trung hạn tốt hơn kỹ thuật.

Bước 2: Lựa chọn các tài sản thanh khoản cao, xu hướng rõ ràng

Tài sản phù hợp với giao dịch theo sóng cần có 3 đặc điểm: xu hướng tương đối ổn định, hướng rõ ràng, khối lượng giao dịch đủ lớn. Như vậy mới dễ dàng vào ra đúng điểm thị trường dao động.

Ngược lại, các tài sản có khối lượng thấp sẽ gặp khó khăn khi điều chỉnh lớn, thiếu thanh khoản để bán đúng giá kỳ vọng.

Bước 3: Chính xác xác định thời điểm vào và thoát lệnh

Trong giao dịch theo sóng, phân tích cơ bản là tiền đề, phân tích kỹ thuật là chìa khóa quyết định thắng lợi. Các công cụ như MACD, chỉ số ngẫu nhiên KD, Bollinger Bands thường được dùng để xác định hướng xu hướng. Đồng thời, các mức hỗ trợ và kháng cự ảnh hưởng trực tiếp đến thời điểm mua bán.

Bước 4: Đặt mức cắt lỗ và chốt lời hợp lý

Hãy từ bỏ niềm tin “giao dịch hoàn hảo”, đừng kỳ vọng mua đáy bán đỉnh. Thay vào đó, cần đặt các mức rủi ro hợp lý cho mỗi lệnh, và chỉ cần bắt được lợi nhuận chính của sóng là đã thành công.

Những tài sản nào phù hợp hơn với giao dịch theo sóng?

Vì giao dịch theo sóng hướng tới chu kỳ dài hơn, các tài sản như chỉ số chính, chỉ số ngành, tỷ giá, kim loại quý là phù hợp nhất. Trong khi đó, cổ phiếu riêng lẻ không ổn định, dễ bị tác động bởi yếu tố đơn lẻ, và dễ bị thao túng bởi dòng tiền lớn, phá vỡ nhịp sóng dự kiến.

Nếu muốn giao dịch theo sóng cổ phiếu, nên ưu tiên chọn cổ phiếu bluechip có vốn lớn — ví dụ như các ông lớn công nghệ Apple (AAPL), Microsoft (MSFT) hoặc TSMC trong ngành bán dẫn. Những công ty này giữ vị trí đại diện trong lĩnh vực của mình, theo xu hướng ngành tích cực thì tăng giá, dù ngành có suy thoái, các ông lớn này vẫn giữ xu hướng dài hạn không bị thay đổi bởi đơn hàng chuyển dịch nhỏ lẻ.

5 kỹ năng thực chiến của giao dịch theo sóng

Kỹ năng 1: Theo dõi chu kỳ tăng giảm lãi suất và liên kết tỷ giá

Lấy USD làm ví dụ, chính sách của Fed tập trung vào hai chỉ số chính là lạm phát và việc làm. Hai chỉ số này thường mất vài tháng hoặc lâu hơn để hình thành xu hướng rõ ràng, do đó chu kỳ tăng hoặc giảm lãi suất thường kéo dài hơn nửa năm.

Khi Fed bắt đầu chu kỳ tăng lãi suất, USD thường sẽ có đà tăng trong vài tháng. Nhà giao dịch không cần dự đoán chính xác mức tăng, chỉ cần theo dõi xem lạm phát có thực sự giảm hay không, dữ liệu việc làm có cải thiện hay không. Khi các chỉ số này cho thấy vấn đề giảm bớt, là thời điểm cân nhắc chốt lời. Các sóng này có tỷ lệ thắng rất cao vì logic chính sách rõ ràng và kéo dài.

Kỹ năng 2: Tham gia khi công nghệ đột phá xuất hiện

Khi các công nghệ đột phá như ChatGPT ra đời, thị trường sẽ đuổi theo các ngành liên quan trong một thời gian dài. Dù cuối cùng công nghệ có thực sự thay đổi thế giới hay không, dòng tiền đổ vào ngành đó trong ngắn hạn sẽ không giảm. Đầu tư vào các ngành này thường mang lại lợi nhuận lớn.

Tuy nhiên, đặt cược vào từng công ty riêng rẽ rủi ro cao, vì nhiều doanh nghiệp nhỏ có thể lợi dụng xu hướng để tự PR. An toàn hơn là đầu tư ETF hoặc chỉ số của ngành đó, giúp phân tán rủi ro của từng doanh nghiệp. Thời điểm thoát ra thích hợp là khi giá vượt đỉnh lịch sử hoặc trước khi báo cáo tài chính ra mắt, vì các tin đồn kiểu này dễ bị làm quá nóng. Quan trọng là không tham lam, giữ lại phần lợi nhuận cho người sau.

Kỹ năng 3: Sản phẩm dài hạn có cung cầu mất cân đối

Chu kỳ sản xuất dài — như nông sản, chip bán dẫn — dễ hình thành mất cân đối cung cầu trong ngắn hạn. Khi xung đột Nga-Ukraine gây thiếu hụt lương thực, đầu tư vào đậu nành, lúa mì, ngô… có cơ hội. Tương tự, trong thời kỳ thiếu chip, do năng lực sản xuất wafer khó mở rộng nhanh, mất cân này có thể kéo dài 1-2 năm, phù hợp để giao dịch theo sóng.

Ngược lại, các sản phẩm dễ mở rộng như khẩu trang, hoặc hàng hóa như dầu thô có thể kiểm soát sản lượng, thị trường chu kỳ thay đổi nhanh, không phù hợp giao dịch theo sóng mà phù hợp ngắn hạn hơn.

Kỹ năng 4: Chính sách thanh khoản và phân bổ vàng, tài sản số

Tăng trưởng kinh tế thực tế bị giới hạn bởi dân số, năng suất, còn khả năng in tiền của các ngân hàng trung ương gần như không giới hạn. Năm 2020, Mỹ in 4.5 nghìn tỷ USD, cung tiền USD tăng gấp đôi trong thời gian ngắn, nhưng tài sản thực khó tăng theo. Lúc này, các tài sản giữ giá như vàng, Bitcoin… trở thành nơi trú ẩn dòng tiền.

Các loại này phù hợp để chơi theo các chu kỳ QE (nới lỏng định lượng) hoặc QT (thắt chặt định lượng). Thời gian các chu kỳ này thường kéo dài vài tháng đến nửa năm, nhà giao dịch có thể đặt kỳ vọng chốt lời rộng rãi. Tương tự, bất động sản trung tâm các thành phố lớn, trong bối cảnh “tiền mất giá”, cũng tăng giá trị rõ rệt.

Kỹ năng 5: Các tài sản xác nhận mô hình kỹ thuật trong xu hướng tăng

Phân tích cơ bản quyết định hướng dài hạn, nhưng giao dịch theo sóng còn phải xem tâm lý và hành vi của thị trường:

1. Phần lớn người không muốn thua lỗ, đa số tâm lý ngắn hạn
2. Đường trung bình thể hiện chi phí trung bình của nhà đầu tư trong quá khứ

Đường trung bình dài hạn càng xa, càng thể hiện nhiều người đã mua ở mức đó. Vì vậy, điểm đặc sắc của giao dịch theo sóng là dám mua vào các tài sản mạnh, đặc biệt là những tài sản sau thời gian dao động đột nhiên vượt đỉnh cũ.

Ví dụ: một hàng hóa dao động trong vùng 20-30, đột nhiên có người mua 35 hoặc cao hơn, là tín hiệu các tổ chức hoặc cá mập tin tưởng cao vào xu hướng. Thị trường sẽ tự tìm lý do để đẩy giá lên, thu hút thêm nhiều người tham gia. Miễn là xác nhận đây là “sự kiện dài hạn” chứ không phải xả hàng ngắn hạn, tỷ lệ thắng sẽ rất cao.

Ứng dụng đòn bẩy trong giao dịch theo sóng

Dù tỷ lệ thắng cao, một số thị trường có biên độ dao động nhỏ, như tỷ giá ngoại hối chỉ biến động khoảng 10%. Lúc này có thể dùng hợp đồng chênh lệch (CFD) để nhân lợi nhuận.

CFD là gì?

Hợp đồng chênh lệch (Contract For Difference) là dạng giao dịch không sở hữu trực tiếp tài sản, chỉ dựa trên biến động giá. Giao dịch ký quỹ ngoại hối là dạng phổ biến của CFD.

Ưu điểm của CFD:

• Giao dịch hai chiều: mua hoặc bán, linh hoạt
• Đòn bẩy linh hoạt: tối đa có thể 200 lần, phù hợp với vốn nhỏ
• Rủi ro kiểm soát tốt: thua tối đa bằng số vốn ban đầu, không phát sinh nợ, an toàn hơn hợp đồng tương lai

So sánh CFD và hợp đồng tương lai

Dù đều dùng đòn bẩy, CFD không sở hữu tài sản, rủi ro lớn nhất là mất sạch vốn. Hợp đồng tương lai có thể gây cháy tài khoản, yêu cầu ký quỹ bổ sung. Nên CFD phù hợp hơn cho giao dịch theo sóng, dài hạn.

Ví dụ thực tế

Đầu năm 2022, Fed bắt đầu chu kỳ tăng lãi suất, USD tăng theo. Dựa trên dữ liệu lạm phát, dự đoán đỉnh lạm phát đã qua, các đợt tăng lãi tiếp theo chủ yếu để phòng ngừa. Từ tháng 3/2022 đến tháng 10/2022, USD tăng khoảng 15% sau khi CPI tháng 9 công bố. Nếu dùng đòn bẩy 10 lần để giao dịch CFD, lợi nhuận trên vốn ban đầu có thể đạt 150%.

Các sóng dựa trên chính sách rõ ràng này có tỷ lệ thắng cao, chu kỳ dài, rất phù hợp để nhân đòn bẩy.

3 lợi thế của đòn bẩy:

✔️ Tăng lợi nhuận hợp lý, vốn nhỏ vẫn tham gia thị trường lớn
✔️ Rủi ro rõ ràng, kiểm soát tốt, không lo cháy tài khoản
✔️ Có thể chơi cả chiều lên xuống, chiến lược linh hoạt

Tổng kết

Giao dịch theo sóng về bản chất là chiến lược theo xu hướng, lợi thế lớn nhất là không cần theo dõi liên tục, chỉ cần bắt đúng xu hướng trung hạn là có thể chờ lợi nhuận tự đến. So với giao dịch ngắn hạn rủi ro cao, áp lực trong ngày, thì giao dịch theo sóng giúp cân bằng hơn, nhanh chóng luân chuyển vốn hơn. Nắm vững phân tích môi trường vĩ mô, chọn đúng tài sản, nhận diện mô hình kỹ thuật, kết hợp đòn bẩy phù hợp, sẽ xây dựng được hệ thống giao dịch theo sóng ổn định.