Web3.0 và các thay đổi của internet theo từng thời kỳ: Chúng khác nhau như thế nào?

Trong từng giai đoạn của lịch sử Internet, chúng ta thường thấy sự phát triển ngày càng tiến bộ từ việc mọi người có thể truy cập thông tin qua các kênh của dây dẫn đến hiện tại, nơi mà việc giao tiếp trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết từ khắp nơi trên thế giới. Thực tế là Web3.0 không chỉ là nỗ lực cải tiến công nghệ mà còn mở ra một góc nhìn hoàn toàn mới về việc sở hữu dữ liệu và có quyền kiểm soát nội dung của chính mình một cách thực sự

Hành trình của Internet: Từ quá khứ đến hiện tại

Web1.0: Thời kỳ bắt đầu của việc trình bày dữ liệu

Khi Tim Berners-Lee, nhà tiên phong về kỹ thuật máy tính người Anh, phát minh ra World Wide Web vào năm 1990, ông đã tạo ra ba yếu tố cơ bản gồm HTML, URL và HTTP, trở thành nền tảng của web toàn cầu. Đặc điểm của Web1.0 là như một cuốn sách kỹ thuật số chỉ để đọc. Người truy cập có thể nhận thông tin từ người sáng tạo nội dung nhưng không có cách phản hồi hoặc bình luận về những gì họ đọc. Đây là giới hạn thúc đẩy cuộc cách mạng tiếp theo.

Web2.0: Thời kỳ của sự tham gia và kết nối xã hội

Từ khoảng năm 2005 trở đi, đặc điểm của Internet đã thay đổi. Giao tiếp hai chiều trở thành bình thường. Mọi người có thể tạo nội dung, chia sẻ ý kiến và phản hồi các nội dung được phát hành qua các nền tảng như Facebook, Instagram và YouTube. Tính chất này dẫn đến vấn đề mới là về an toàn dữ liệu cá nhân. Các hệ thống (Centralized) tập trung này thu thập lượng lớn dữ liệu người dùng và có nguy cơ bị tiết lộ hoặc sử dụng sai mục đích.

Web3.0: Thời kỳ phân quyền và sở hữu dữ liệu

Web3.0 ra đời nhằm giải quyết những vấn đề này. Nguyên tắc chính là trao quyền cho người dùng trong việc sở hữu dữ liệu của chính họ. Hệ thống này không dựa trên trung tâm duy nhất mà phân quyền đến tất cả các nút trong mạng lưới, tạo ra khó khăn cho các cuộc tấn công hoặc việc lưu trữ dữ liệu trái phép.

4 công nghệ chính thúc đẩy Web3.0

1. Edge Computing: Tính toán gần hơn

Edge Computing thay đổi cách lưu trữ và xử lý dữ liệu. Thay vì gửi toàn bộ dữ liệu đến máy chủ trung tâm, dữ liệu sẽ được xử lý gần nguồn gốc. Điều này giúp tăng tốc độ phản hồi và giảm tải việc truyền dữ liệu qua lại. Kết quả là hiển thị dữ liệu theo thời gian thực nhanh hơn nhiều so với Web2.0.

2. Mạng lưới dữ liệu phân tán: Dữ liệu phân quyền

Trong hệ thống này, người dùng không chỉ đọc dữ liệu mà còn có thể sở hữu và kiểm soát dữ liệu của mình. Ngoài ra, họ còn có thể bán hoặc chia sẻ dữ liệu đó mà không mất quyền sở hữu. Dữ liệu phân tán ra nhiều nơi, làm cho việc chiếm đoạt hoặc tấn công trở nên khó khăn hơn.

3. Trí tuệ nhân tạo và Máy học: Sự thông minh của máy móc

Hệ thống AI và Machine Learning trong bối cảnh Web3.0 có thể phân tích dữ liệu tốt hơn và cung cấp kết quả chính xác hơn. Các thuật toán này có thể học từ các mẫu trong lượng lớn dữ liệu và giúp hệ thống ra quyết định như suy nghĩ của con người, giảm bớt công việc mệt mỏi và lặp đi lặp lại cho người dùng.

4. Blockchain: Công nghệ minh bạch

Blockchain là hệ thống sổ cái phân quyền, sử dụng các (Smart Contracts) để ghi lại các giao dịch. Thiết kế của nó cho phép mọi giao dịch đều có thể kiểm tra và không thể thay đổi sau khi đã ghi lại. Đây là nền tảng của sự tin cậy trong hệ thống Web3.0.

4 đặc điểm nổi bật của Web3.0

Ubiquity: Truy cập mọi nơi mọi lúc

Không chỉ có thể truy cập dữ liệu từ nhiều thiết bị, Web3.0 còn dựa trên công nghệ IoT (Internet of Things), cho phép các thiết bị từ điện thoại thông minh đến đồng hồ thông minh kết nối và trao đổi dữ liệu với nhau. Điều này có nghĩa là người dùng có thể truy cập những gì họ cần mà không cần gọi đúng thiết bị cụ thể.

Decentralization: Phân quyền cho người dùng

Web3.0 không có trung tâm kiểm soát toàn bộ. Người dùng có quyền tạo, chia sẻ và thể hiện ý kiến mà không cần sự đồng ý từ bất kỳ quyền lực nào. Mạng Peer to Peer giúp mọi người tự do hơn trong việc thực hiện các hoạt động.

Artificial Intelligence: Trí tuệ nhân tạo giúp hiểu rõ hơn

Hệ thống AI có thể đọc và hiểu ý nghĩa của dữ liệu nhiều hơn so với việc chỉ ghép từ khóa. Người dùng nhận được thông tin chân thực và phù hợp hơn với nhu cầu của họ.

Semantic Web Interactivity: Hiểu biết sâu sắc

Semantic Web không chỉ nhìn vào các từ khóa mà còn xem xét ý nghĩa sâu xa của những gì người dùng tìm kiếm. Bạn có thể tìm kiếm chính xác hơn và nhận được kết quả liên quan thực sự, không chỉ dựa trên việc hệ thống ghép từ.

Ưu điểm, nhược điểm và các vấn đề cần xem xét

Điểm mạnh của Web3.0

An toàn là lợi thế lớn của hệ thống này. Dữ liệu phân tán ra nhiều điểm, khó bị tấn công tập trung. Việc sao lưu dữ liệu giúp người dùng yên tâm rằng, dù có sự cố, dữ liệu vẫn được dự phòng.

Nhiều nền tảng blockchain được phát triển bởi các tổ chức phi lợi nhuận và mã nguồn mở, cho phép mọi người tham gia phát triển và cải tiến.

Người dùng có thể truy cập dữ liệu từ mọi nơi trên thế giới và bất cứ lúc nào, trên các thiết bị như máy tính hoặc điện thoại thông minh.

Điểm yếu còn tồn tại

Việc hiểu rõ cách sử dụng Web3.0 vẫn còn là thách thức đối với một số nhóm người dùng do tính phức tạp cao hơn Web2.0.

Vấn đề khả năng mở rộng vẫn còn là rào cản. Giao dịch đôi khi chậm trễ và phí giao dịch cao.

Công nghệ hỗ trợ Web3.0 còn hạn chế, ngân sách phát triển ít, dẫn đến tốc độ phát triển chậm hơn mong đợi.

Web3.0 sẽ thay đổi cuộc sống hàng ngày như thế nào

Đối với tổ chức: An toàn và độ tin cậy

Trong lưu trữ tệp và dữ liệu lớn, Web3.0 có khả năng không giới hạn. Các công ty không cần lo lắng về việc bị tấn công do hệ thống phân quyền. Các vấn đề về máy chủ gặp sự cố, một trong những vấn đề chính hiện nay, cũng được giải quyết bằng hệ thống sao lưu tự động.

Đối với các nền tảng mạng xã hội, người dùng có thể nhận được thông tin đáng tin cậy hơn và dữ liệu này có thể kiểm tra ngay lập tức.

Web3.0 trên Blockchain: Hệ thống tài chính mở rộng

Trong năm 2010, “Decentralized Web” gồm các ứng dụng và dịch vụ vận hành dựa trên Blockchain bắt đầu nổi tiếng. Blockchain là công nghệ có độ bảo mật cao, có thể kiểm tra các giao dịch một cách minh bạch và không giới hạn chỉ trong các tổ chức tài chính. Cá nhân hoặc thậm chí các tổ chức nhỏ có thể truy cập mạng lưới này.

Các nền tảng tạo ra token hoặc tiền điện tử riêng. Người dùng có thể nắm giữ token để bỏ phiếu về phát triển của giao thức trong tương lai. Đây là biểu hiện của dân chủ thực sự trong mạng lưới.

DeFi (Decentralized Finance) giảm bớt sự phức tạp của hệ thống tài chính. Người dùng có thể vay, cho vay hoặc trao đổi mà không cần qua ngân hàng, giúp dịch vụ tài chính trở nên bình đẳng hơn.

Tóm tắt: Web3.0 trong góc nhìn hiện tại

Hiện tại, Web3.0 vẫn đang trong quá trình phát triển. Không phải tất cả các nền tảng đều đã áp dụng, và việc truy cập vẫn còn hạn chế. Tuy nhiên, phân tích các nội dung rõ ràng cho thấy sự thay đổi này có tiềm năng lớn.

Dù công nghệ có thể xem là thách thức, nhưng lợi ích mang lại rất nhiều. Phát triển Web3.0 đòi hỏi nhiều đầu tư và đội ngũ chuyên môn, có thể mất thời gian để hoàn thiện. Nhưng khi đã thực sự nghiêm túc, công nghệ hiện tại là điều quan trọng đối với nhân loại toàn cầu. Mọi quốc gia, mọi nền văn hóa đều đang thúc đẩy bằng Internet. Web3.0 là cánh cửa mới hướng tới một tương lai công bằng và an toàn hơn cho tất cả mọi người