Hiểu rõ ý nghĩa của IPO trong một bài viết: Con đường lên sàn và cơ hội đầu tư dành cho người mới

Tại sao ngày càng nhiều người quan tâm đến IPO?

Mở các tin tức tài chính, tiêu đề như “Công ty A khởi động IPO” xuất hiện thường xuyên. Nhưng bạn thực sự hiểu ý nghĩa của IPO là gì không? Nói đơn giản, IPO là quá trình một công ty tư nhân lần đầu tiên phát hành cổ phiếu ra công chúng, từ đó trở thành công ty niêm yết. Tên đầy đủ tiếng Anh là Initial Public Offering (Phát hành lần đầu ra công chúng).

Bản chất của sự chuyển đổi này là gì? Khi một công ty từ giai đoạn huy động vốn nhỏ của người sáng lập trưởng thành và cần nhiều vốn hơn để phát triển, IPO trở thành cánh cửa quan trọng để huy động vốn. Thông qua IPO, công ty có thể huy động số tiền lớn từ cộng đồng để mở rộng, trả nợ và nâng cấp, trong khi nhà đầu tư cũng có thể mua cổ phiếu của một công ty đang tăng trưởng với giá tương đối thấp — đây là tình huống đôi bên cùng có lợi.

Đầu tư cổ phiếu IPO mới: Cơ hội và cạm bẫy song hành

Tại sao nên đầu tư IPO?

Trước tiên, giá IPO thường là mức thấp nhất trong lịch sử đầu tư vào cổ phiếu của công ty đó. Nhiều doanh nghiệp chất lượng cao do là công ty tư nhân nên nhà đầu tư phổ thông không thể tiếp cận, IPO phá vỡ rào cản này, tạo cơ hội cho nhà lẻ tham gia với giá rẻ nhất có thể. Nếu bỏ lỡ mức giá IPO, các đợt tăng giá sau đó có thể rất nhanh, việc tham gia sau sẽ tốn kém hơn nhiều.

Thứ hai, các công ty chọn IPO thường bắt đầu trong giai đoạn thị trường tăng trưởng. Điều này có nghĩa là môi trường thị trường thuận lợi, khả năng giá cổ phiếu tăng cao hơn. Thêm vào đó, các công ty chất lượng cao niêm yết với giá tương đối thấp, nhà đầu tư có thể thu lợi lớn từ phần chênh lệch tăng giá sau khi lên sàn.

Một lợi thế khác là thông tin đối xứng. Tất cả nhà đầu tư (dù lớn hay nhỏ) đều hiểu rõ thông tin công ty qua bản cáo bạch, các nhà đầu tư tổ chức không nắm giữ nhiều thông tin nội bộ hơn nhà lẻ. Điều này phần nào bảo vệ nhà đầu tư phổ thông.

Nhưng rủi ro cũng không thể bỏ qua:

Trước tiên là rủi ro đầu cơ cổ phiếu mới. Nếu công ty bạn chọn có giá trị đầu tư trung bình, khi các tổ chức lớn và nhà đầu tư có nguồn lực bắt đầu bán tháo, nhà lẻ rất khó theo kịp tốc độ của họ. Có thể gặp phải tình huống bị kẹp hàng.

Thứ hai, giá cổ phiếu khi niêm yết đã phản ánh hết các yếu tố tích cực của công ty. Điều này có nghĩa là lợi nhuận ngắn hạn có thể hạn chế, cần chuẩn bị tâm lý giữ cổ lâu dài.

IPO cổ phiếu Hồng Kông: Chỉ cần nhìn các chỉ số cứng này

Sàn chính của Hồng Kông là nơi phổ biến nhất để niêm yết, doanh nghiệp cần đáp ứng một trong các điều kiện tài chính sau:

Điều kiện 1: Lợi nhuận trong 1 năm trước không dưới 20 triệu HKD, lợi nhuận tích lũy của 2 năm trước không dưới 30 triệu HKD, lợi nhuận khi niêm yết không dưới 500 triệu HKD.

Điều kiện 2: Vốn hóa thị trường khi niêm yết không dưới 4 tỷ HKD, doanh thu trong năm tài chính gần nhất không dưới 500 triệu HKD.

Điều kiện 3: Vốn hóa thị trường khi niêm yết không dưới 2 tỷ HKD, doanh thu trong năm tài chính gần nhất không dưới 500 triệu HKD, tổng dòng tiền từ hoạt động trong 3 năm tài chính trước đó không dưới 1 tỷ HKD.

Quy trình IPO Hồng Kông gồm bảy bước:

Chọn tổ chức trung gian (bảo lãnh phát hành, kế toán, luật sư,…) → Thực hiện thẩm định và kiểm toán → Tái cấu trúc tài sản và hoạt động → Nộp hồ sơ xin phép Ủy ban Chứng khoán và Sở Giao dịch Hồng Kông → Chuẩn bị tài liệu roadshow và giao tiếp với nhà đầu tư → Đặt giá hợp lý → Chính thức phát hành cổ phiếu. Toàn bộ quá trình liên quan đến nhiều cơ quan quản lý và tổ chức chuyên nghiệp.

IPO Mỹ: Hai sàn giao dịch có các tiêu chuẩn khác nhau

Điều kiện niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán New York (NYSE):

Điều kiện 1: Lợi nhuận trước thuế trong 3 năm tài chính liên tiếp không dưới 100 triệu USD, trong đó 2 năm gần nhất đều trên 25 triệu USD.

Điều kiện 2: Vốn hóa toàn cầu không dưới 500 triệu USD, doanh thu trong 12 tháng gần nhất không dưới 100 triệu USD, dòng tiền vào trong 3 năm tài chính gần nhất không dưới 100 triệu USD, dòng tiền vào của 2 năm gần nhất đều không dưới 25 triệu USD.

Điều kiện 3: Vốn hóa toàn cầu ít nhất 750 triệu USD, doanh thu trong 2 năm tài chính gần nhất đều không dưới 75 triệu USD.

Điều kiện niêm yết tại NASDAQ (ví dụ thị trường toàn quốc):

Điều kiện 1: Lợi nhuận trước thuế trong 1 năm hoặc 2 trong 3 năm gần nhất đạt 1 triệu USD, vốn chủ sở hữu ít nhất 15 triệu USD, giá trị thị trường công khai ít nhất 8 triệu USD, có hơn 3 nhà tạo lập thị trường hoạt động tích cực.

Điều kiện 2: Vốn chủ sở hữu ít nhất 30 triệu USD, có 2 năm hoạt động, giá trị thị trường công khai ít nhất 18 triệu USD, có hơn 3 nhà tạo lập thị trường.

Điều kiện 3: Giá trị chứng khoán niêm yết ít nhất 75 triệu USD, giá trị thị trường công khai ít nhất 20 triệu USD, có hơn 4 nhà tạo lập thị trường tích cực.

Điều kiện 4: Trong 1 năm hoặc 2 trong 3 năm gần nhất, tổng tài sản và doanh thu đạt 75 triệu USD, giá trị thị trường công khai ít nhất 20 triệu USD, có hơn 4 nhà tạo lập thị trường.

Quy trình IPO Mỹ gồm: Thuê ngân hàng đầu tư làm đại lý phát hành → Nộp hồ sơ cho Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC) → Thẩm định sơ bộ và phản hồi → Roadshow và định giá → Phát hành chính thức. Thường mất vài tháng để hoàn tất.

Làm thế nào để nhìn nhận đầu tư IPO một cách hợp lý?

Tham gia đầu tư IPO có thể mang lại lợi nhuận, nhưng cần chú ý một số điểm:

Trước khi tham gia IPO, cần nghiên cứu kỹ về nền tảng và tình hình tài chính của công ty. Không nên bị cuốn theo các đợt nóng sốt ngắn hạn.

Do thị trường biến động lớn, không nên theo đuổi lợi nhuận ngắn hạn quá mức. Đầu tư dài hạn, phân tán rủi ro mới là cách an toàn. Thay đổi chiến lược phù hợp với biến động thị trường.

Nhà đầu tư mới nên bắt đầu từ việc hiểu ý nghĩa của IPO và các điều kiện niêm yết, từ đó xây dựng khung kiến thức về thị trường IPO. Kết hợp khả năng chịu đựng rủi ro và mục tiêu đầu tư để chọn lựa cổ phiếu phù hợp.

Tổng thể, IPO vừa là cơ hội vừa là thử thách. Nắm vững kiến thức cơ bản, giữ thái độ thận trọng, làm bài bản sẽ giúp bạn có lợi nhuận từ đầu tư IPO.