Toàn tập đầu tư NFT: Hướng dẫn đầy đủ từ cơ bản đến thành thạo

Muốn đầu tư NFT? Hiểu rõ những khái niệm cơ bản này trước

Nhiều người còn khá xa lạ với khái niệm NFT. Nói đơn giản, NFT là viết tắt của “Token không thể thay thế” (Non-Fungible Tokens), chỉ các tài sản kỹ thuật số độc nhất, không thể thay thế lẫn nhau, ví dụ như tác phẩm nghệ thuật số, nhân vật trong game, bất động sản ảo, v.v.

Đối lập với NFT là “Token có thể thay thế” (FT), như Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), đều có thể hoàn toàn thay thế được. Ví dụ: một BTC không khác gì một BTC khác, nhưng một NFT (ví dụ như một tác phẩm nghệ thuật độc đáo) hoàn toàn khác biệt so với các NFT khác.

NFT và FT đều là các tài sản mã hóa dựa trên công nghệ blockchain. NFT thường sử dụng các tiêu chuẩn như ERC-721, ERC-1155, còn FT thì dùng tiêu chuẩn ERC-20, BEP-20. Nền tảng công nghệ này đảm bảo tính duy nhất của mỗi NFT và tính không thể chỉnh sửa quyền sở hữu.

NFT từ thị trường nhỏ lẻ bùng nổ ra thị trường lớn như thế nào

Câu chuyện về NFT bắt nguồn từ năm 2017. Lúc đó, dự án mang tên “CryptoKitties” nổi lên, người dùng điên cuồng mua bán, nhân giống những chú mèo ảo này, thậm chí làm tắc nghẽn mạng lưới Ethereum. Trong đó, một chú mèo đắt nhất tên là “Dragon”, giao dịch với giá 11 triệu USD, gây chấn động thị trường.

Trong vài năm sau, cơn sốt NFT có phần nguội đi, nhưng các nhà phát triển không bỏ cuộc, thay vào đó bắt đầu khám phá các lĩnh vực như nghệ thuật, giải trí, thể thao. Năm 2018, một tác phẩm nghệ thuật số mang tên “Everydays: The First 5000 Days” được bán với giá 6,9 triệu USD, phá vỡ kỷ lục thị trường, chứng minh giá trị thực của NFT không phải để đầu cơ mà là bản chất của tài sản kỹ thuật số.

Bước ngoặt thực sự diễn ra vào năm 2021. Các dự án chất lượng như CryptoPunks, Bored Ape (BAYC), World of Women, Art Blocks ra đời, thu hút nhiều nghệ sĩ nổi tiếng, sao Hollywood và các thương hiệu lớn tham gia, khiến thị trường NFT bùng nổ, đa dạng về hình thức và phong phú về nội dung.

Điều đáng chú ý là, thị trường NFT thường đi cùng xu hướng tăng của thị trường FT (đại diện là BTC), nhưng thường đi sau một bước. Mối liên hệ này cung cấp tín hiệu tham khảo quan trọng cho nhà đầu tư.

Làm thế nào để nhận diện các dự án NFT tiềm năng

Nhiều người tin tưởng vào CryptoPunks, Bored Ape, Art Blocks, Azuki vì chúng “trông rất đẹp”, “có giá trị nghệ thuật”, “đội ngũ đằng sau mạnh” hoặc “có người nổi tiếng đứng sau”. Nhưng những yếu tố này có đủ để quyết định không?

Câu trả lời là: chưa chắc.

Ví dụ như dự án Bảo Bối Phantas (PhantaBear) có sự hậu thuẫn của Jay Chou, từng rất rực rỡ, cuối cùng lại kết thúc trong thất bại, nhà đầu tư mất sạch vốn. Nhưng tại sao Bored Ape lại không gặp vận xui đó? Chìa khóa nằm ở mô hình kinh doanh – Bored Ape liên tục tạo ra giá trị bằng IP của chính mình, mang lại doanh thu thực, giúp nhà đầu tư thấy hy vọng và sẵn sàng giữ lâu dài.

Khi đầu tư NFT, cần phân biệt hai trường hợp:

Thứ nhất: Các dự án có mô hình kinh doanh hỗ trợ — phù hợp để giữ dài hạn (2-3 năm trở lên), vì cần thời gian xây dựng thương hiệu, thu hút người dùng. Nhưng trên thị trường ít dự án như vậy.

Thứ hai: Các dự án chỉ để lướt sóng — phần lớn NFT thuộc dạng này, vòng đời ngắn, phù hợp để giao dịch ngắn hạn (dưới 6 tháng). Mục đích của nhà phát triển là thu lợi nhanh, rồi biến mất hoặc phát triển dự án mới. Nhớ đừng giữ lâu dài.

Làm thế nào để đánh giá chất lượng dự án? Có thể xem trang web chính thức, diễn đàn hoặc cộng đồng (Telegram, Discord, v.v). Đặc biệt chú ý: nếu hợp đồng có dấu hiệu phát hành thêm, lừa đảo, cần bỏ qua ngay, tránh xa càng xa càng tốt.

Tình hình thị trường NFT hiện tại và xu hướng tương lai

Theo dữ liệu từ NFTGO, hiện có hơn 1000 dự án NFT liên quan đến nghệ thuật, game, tên miền, thế giới ảo, v.v. Trong đó, top 10 dự án như CryptoPunks, BAYC, MAYC, Art Blocks, DeGods chiếm gần 50% vốn hóa thị trường.

Tuy nhiên, theo số liệu, toàn bộ thị trường NFT đang có xu hướng giảm về tổng giá trị, khối lượng giao dịch cũng liên tục thu hẹp. Nhiều NFT blue-chip như Bored Ape cũng đang có giá sàn thấp kỷ lục.

Nhưng điều này không có nghĩa là NFT không có tương lai. Thực tế, điểm khác biệt lớn nhất giữa đợt tăng giá này so với đợt trước là: NFT bắt đầu kết hợp phát triển cùng nền kinh tế thực, trong đó “hợp nhất vật chất lên blockchain” có thể trở thành xu hướng chính tiếp theo.

Ý tưởng hợp nhất vật chất rất đơn giản: vật thể thật có thể được chuyển đổi thành NFT để giao dịch nhanh chóng, tiện lợi và có giá trị thực. Hiện nay, lĩnh vực tranh vẽ, đồ quý giá, bất động sản đang liên tục khám phá mô hình này. Sự kết hợp giữa vật thể và kỹ thuật số chính là hướng phát triển mà nhiều nhà đầu tư kỳ vọng nhất cho đợt tăng giá tiếp theo.

Hướng dẫn chọn nền tảng giao dịch NFT

Theo thống kê của NFTGO, hiện có khoảng 40 nền tảng giao dịch NFT, top 3 là Blur, Opensea, X2Y2. Mỗi nền tảng có ưu điểm và nhược điểm riêng, nhà đầu tư nên chọn theo nhu cầu của mình.

Blur — Nền tảng mới nổi, kiểm duyệt chất lượng tác phẩm nghiêm ngặt, hiện miễn phí phí giao dịch, nhưng quy mô người dùng và thanh khoản còn nhỏ, số dự án hạn chế. Phù hợp với người chú trọng chất lượng tác phẩm.

Opensea — Nền tảng lâu đời, có cộng đồng người dùng lớn nhất và khối lượng giao dịch cao nhất, đa dạng dự án, thanh khoản dồi dào. Nhược điểm là độ tập trung cao, phí giao dịch tương đối đắt. Phù hợp với nhà đầu tư muốn mua các dự án mới, không quá quan tâm phí.

X2Y2 — Nền tảng giao dịch phi tập trung, chú trọng quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu, phí thấp. Nhưng là nền tảng mới, vẫn còn hạn chế về quy mô người dùng và thanh khoản. Phù hợp với người ưu tiên quyền riêng tư và chi phí thấp.

Lời khuyên chọn nền tảng:

• Ưu tiên an toàn → chọn X2Y2
• Muốn tiết kiệm phí → chọn Blur hoặc X2Y2
• Chỉ muốn mua các dự án mới → chọn Opensea

Ba rủi ro cần tránh khi đầu tư NFT

Trước khi bắt đầu đầu tư NFT, nhà đầu tư cần nắm rõ các điểm sau:

Thứ nhất, rủi ro thanh khoản — NFT thanh khoản kém hơn nhiều so với FT, mua vào rồi muốn bán nhanh thường rất khó khăn. Các NFT không blue-chip có thể không ai hỏi mua. Nếu muốn chơi ngắn hạn trên thị trường thứ cấp, cần chuẩn bị tâm lý: có thể không bán được hoặc bán thấp hơn giá sàn.

Thứ hai, rủi ro giả mạo — NFT thường ra mắt dưới dạng hộp bí ẩn, nhà đầu tư không thể xem trước hình ảnh thực. Nhiều dự án giả mạo tràn lan. Ví dụ: dự án Cool Cat bị giả mạo nhiều, nhà đầu tư đã tiêu ETH cuối cùng nhận về NFT giả, không thể bán được. Chỉ mua sau khi xác nhận hợp đồng chính thức từ nguồn tin cậy.

Thứ ba, rủi ro bảo mật ví tiền — Không ký ủy quyền cho các trang web lạ, tuyệt đối cẩn thận khi sử dụng các sản phẩm NFTFi (NFT + DeFi). Nếu ký ủy quyền không đúng cách, tài sản NFT có thể bị chuyển đi hoặc mất, và tính bất biến của blockchain có nghĩa là không thể lấy lại.

Tóm lại

Đầu tư NFT vừa mang lại cơ hội lớn, vừa tiềm ẩn rủi ro. Nhà đầu tư thành công cần: hiểu rõ mô hình kinh doanh của dự án, chọn nền tảng giao dịch phù hợp, cảnh giác với các hình thức lừa đảo và rủi ro. Với các xu hướng mới như hợp nhất vật chất lên blockchain, thị trường NFT vẫn còn nhiều tiềm năng, nhưng hãy chuẩn bị kỹ lưỡng và phòng tránh rủi ro trước khi xuống tiền.