Cục Dự trữ Liên bang tăng lãi suất ảnh hưởng đến nền kinh tế Đài Loan, đồng Đài tệ mất giá và thị trường chứng khoán chịu áp lực tạo thành thử thách kép

Mỹ nâng lãi suất ảnh hưởng thế nào đến Đài Loan? Phân tích sâu chuỗi tác động liên hoàn

Kể từ chu kỳ tăng lãi suất bắt đầu vào tháng 3 năm 2022, Mỹ đã tăng lãi suất tổng cộng 20 điểm cơ bản, lãi suất chuẩn từ gần 0% vọt lên trong khoảng 5.00%-5.25%. Đợt tăng lãi suất này mang tính đột phá chưa từng có trong lịch sử — Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đã tăng lãi suất trong tất cả 10 cuộc họp, trong đó tháng 6, 7, 9, 11 năm 2022 liên tiếp tăng 75 điểm cơ bản mỗi tháng. Tất cả bắt nguồn từ cuộc khủng hoảng lạm phát đạt đỉnh 40 năm vào tháng 6 năm 2022, khi chỉ số giá tiêu dùng của Mỹ đạt mức cao nhất trong 40 năm.

Dù thị trường dự đoán về khả năng tiếp tục nâng lãi suất trong năm 2024 đã giảm nhiệt, nhưng lạm phát vẫn chưa trở về mức mục tiêu 2%, rủi ro về ổn định tài chính vẫn là biến số mới. Theo dự báo của công cụ CME FedWatch, khả năng Fed giảm lãi suất trong năm 2024 vẫn còn, nhưng thời điểm và mức độ còn chưa chắc chắn.

Tại sao nâng lãi suất làm giảm giá đồng Tệ? Logic vi mô của thị trường ngoại hối

Việc đồng USD tăng giá là hậu quả trực tiếp của việc nâng lãi suất. Khi Mỹ tăng lãi suất, dòng vốn ngoại đổ mạnh vào mua USD để hưởng lãi cao hơn, làm cầu USD tăng, giá USD theo đó cũng tăng. Năm 2022, chỉ số USD đã tăng 8.5%, trở thành đồng tiền mạnh nhất toàn cầu.

Ngược lại, Ngân hàng Trung ương Đài Loan (CBC) đã nâng lãi suất một cách nhẹ nhàng hơn — tính đến năm 2023, đã tăng 5 lần, tổng cộng 75 điểm cơ bản. Vì mức độ nâng lãi của Đài Loan thấp hơn nhiều so với Mỹ, đồng Tệ Đài Loan (NTD) đã thể hiện xu hướng mất giá đơn chiều so với USD. Điều này có nghĩa là, tính theo đồng Tệ, USD ngày càng đắt đỏ hơn.

Tác động thực tế của việc đồng Tệ mất giá: Tăng giá hàng nhập khẩu và truyền dẫn lạm phát

Việc đồng tiền mất giá trực tiếp đẩy chi phí nhập khẩu tăng cao. Lấy ví dụ về nông sản, Mỹ là nhà cung cấp nông sản lớn nhất cho Đài Loan, chiếm 22.8% tổng nhập khẩu nông sản năm 2022. Do hàng nhập khẩu tính bằng USD, USD tăng giá đồng nghĩa với chi phí nhập khẩu tăng. Năm 2022, CPI nhóm thực phẩm của Đài Loan tăng 6%, trong đó giá trứng tăng tới 26%, nguyên nhân chính là do chi phí thức ăn chăn nuôi nhập khẩu tăng vọt.

Hiện tượng truyền dẫn lạm phát này gây áp lực thực tế lên chi phí sinh hoạt của người tiêu dùng, đặc biệt là các mặt hàng phụ thuộc vào nhập khẩu.

Chảy vốn ra nước ngoài: Kẻ thù vô hình bị bỏ qua

Việc đồng Tệ mất giá dẫn đến dòng vốn lớn chảy ra ngoài. Giả sử một nhà đầu tư ngoại dùng 100.000 USD đổi lấy 2,7 triệu Tệ để mua cổ phiếu Đài Loan, trong một năm lãi 30.000 Tệ, nhưng do Tệ mất giá 11%, 3 triệu Tệ chỉ còn đổi được 97.000 USD — nhà đầu tư cuối cùng lỗ vốn. Trong tình huống này, lựa chọn hợp lý là bán cổ phiếu để giữ USD phòng ngừa rủi ro.

Khi nhiều nhà đầu tư cùng bán tháo, thị trường chứng khoán sẽ rơi vào trạng thái dao động mạnh. Theo thống kê của Sở Giao dịch Chứng khoán Đài Loan, năm 2022, dòng vốn chảy ra khỏi Đài Loan đạt 41,6 tỷ USD, đứng đầu châu Á, chiếm hơn 70% dòng vốn chảy ra toàn châu lục.

Tác động của việc nâng lãi suất đến hiệu suất của thị trường chứng khoán Đài Loan

Việc nâng lãi suất gây hai tác động tiêu cực lên thị trường chứng khoán. Thứ nhất, USD tăng giá dẫn đến dòng vốn chảy ra, làm giảm nguồn vốn hỗ trợ cho thị trường Đài Loan. Thứ hai, Ngân hàng Trung ương Đài Loan cũng nâng lãi suất, làm tăng chi phí vay vốn trong nước, giảm lợi nhuận doanh nghiệp, đồng thời định giá các công ty niêm yết cũng bị điều chỉnh giảm do lãi suất chiết khấu tăng.

Đây chính là lý do tại sao chỉ số trung bình công nghiệp Đài Loan (TAIEX) năm 2022 giảm 21%, xếp thứ 6 toàn cầu về mức giảm. Trong khi đó, thị trường Mỹ dù cũng chịu tác động của việc nâng lãi — S&P 500 giảm 17%, Nasdaq giảm 30% — nhưng bắt đầu hồi phục từ năm 2023, nhà đầu tư kỳ vọng chu kỳ nâng lãi của Fed có thể sắp kết thúc.

Cơ hội đầu tư dưới tác động của việc nâng lãi suất: Cổ phiếu tài chính là người chiến thắng

Không phải tất cả các cổ phiếu đều bị ảnh hưởng tiêu cực bởi việc nâng lãi. Cổ phiếu tài chính, đặc biệt là ngân hàng, lại hưởng lợi. Lý do đơn giản: việc nâng lãi mở rộng chênh lệch lãi suất tiền gửi và cho vay, tăng thu nhập lãi cho ngân hàng. Ví dụ, Ngân hàng TMCP Đài Loan (Bank of Taiwan) năm 2022 đạt doanh thu lãi 33,3 tỷ Tệ, tăng 38% so với năm trước, cổ phiếu cũng tăng 20% theo.

Đối với nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận từ việc nâng lãi, việc tăng tỷ trọng cổ phiếu tài chính và cổ phiếu có tỷ suất cổ tức cao là chiến lược hợp lý.

Vàng và trái phiếu: Hiệu suất trái chiều dưới tác động của nâng lãi

Vàng và kỳ vọng nâng lãi có mối quan hệ nghịch chiều. Khi nâng lãi mạnh, vàng thường giảm giá, nhưng khi tốc độ nâng lãi chậm lại hoặc có kỳ vọng hạ lãi, giá vàng lại bật tăng. Năm 2022, vàng liên tục giảm trước tháng 12, từ tháng 12 trở đi bắt đầu đi lên.

Thị trường trái phiếu chịu tác động trực tiếp hơn. Việc nâng lãi đẩy lãi suất tăng, trong khi giá trái phiếu nghịch với lãi suất, nên nâng lãi chắc chắn gây bất lợi cho thị trường trái phiếu. Năm 2023, khủng hoảng ngân hàng Mỹ phần lớn bắt nguồn từ việc các ngân hàng nắm giữ trái phiếu bị giảm giá mạnh do nâng lãi, buộc phải bán tháo gây ra vòng xoáy tiêu cực.

Dự báo chính sách của Fed năm 2024 và triển vọng Đài Loan

Theo dự đoán của thị trường, khả năng Fed giảm lãi trong năm 2024 tăng lên, nhưng nhịp độ cụ thể còn phụ thuộc vào diễn biến của lạm phát và ổn định tài chính. Nếu chu kỳ nâng lãi thực sự kết thúc, đồng Tệ có thể có cơ hội phục hồi, dòng vốn chảy ra sẽ giảm bớt. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, nền kinh tế Đài Loan vẫn phải chịu áp lực từ môi trường lãi suất cao còn tồn tại.

Nhà đầu tư phổ thông nên ứng phó thế nào

Trong chu kỳ nâng lãi, nhà đầu tư có thể áp dụng các chiến lược sau:

Chiến lược 1: Nắm bắt cơ hội USD tăng giá Nâng lãi thúc đẩy USD tăng giá, đầu tư vào USD hoặc các tài sản bằng USD là cách hưởng lợi trực tiếp. Dù là ngoại hối ngân hàng, hợp đồng tương lai hay công cụ đòn bẩy, đều có thể tham gia vào đà tăng của USD.

Chiến lược 2: Điều chỉnh danh mục cổ phiếu Giảm tỷ trọng các cổ phiếu công nghệ và các cổ phiếu định giá cao, tăng tỷ trọng cổ phiếu tài chính và cổ phiếu có tỷ suất cổ tức cao, nhằm giảm áp lực định giá do nâng lãi.

Chiến lược 3: Phối hợp bán khống để đối phó Chỉ số chứng khoán Đài Loan và Nasdaq 100 có mối quan hệ rất chặt chẽ, có thể dùng chiến lược bán khống để giảm thiểu thiệt hại khi thị trường giảm, tạo ra hiệu quả đối phó.

Kết luận

Tác động của việc nâng lãi của Mỹ đến nền kinh tế Đài Loan là toàn diện — đồng Tệ mất giá đẩy lạm phát nhập khẩu, dòng vốn chảy ra gây áp lực lên thị trường chứng khoán, chi phí vay vốn doanh nghiệp tăng cao. Tuy nhiên, mọi chu kỳ tài chính đều chứa đựng cơ hội, quan trọng là nhận diện chính xác giai đoạn của chu kỳ nâng lãi để cân bằng rủi ro và cơ hội. Giai đoạn cuối của chu kỳ nâng lãi thường báo hiệu sự đảo chiều của thị trường, việc điều chỉnh chiến lược kịp thời sẽ giúp nhà đầu tư nắm bắt cơ hội trong các chuyển biến của nền kinh tế.