Các nhà giao dịch lưu ý, hôm nay không đề cập đến hình thái nến Nhật, cũng không dự đoán xu hướng thị trường. Muốn thảo luận về một hiện tượng bị đa số người bỏ qua: những nhà giao dịch ổn định lợi nhuận và những người liên tục thua lỗ, sự khác biệt căn bản không nằm ở khả năng kỹ thuật, mà ở mức độ nhận thức về một số "cạm bẫy tâm lý" then chốt.

Trong những năm qua, tôi đã quan sát rất nhiều tài khoản của các nhà giao dịch, bao gồm cả ghi chép ban đầu của chính tôi. Cho đến khi xem xét lại kỹ lưỡng, tôi mới nhận ra — học cách tránh những sai lầm tư duy này quan trọng hơn rất nhiều so với việc theo đuổi một hệ thống chỉ số hoàn hảo.

**Cạm bẫy đầu tiên: Suy nghĩ về tỷ lệ thắng**

"Nhà phân tích này tỷ lệ thắng 80%, khả năng thật giỏi!"
"Tháng này tôi đã thực hiện 10 lệnh, thắng 8 lệnh, chắc chắn rồi!"

Nghe những câu này, nhất định phải cảnh giác. Bạn có thể đang đứng trên bờ vực thua lỗ.

Tại sao? Bởi vì tỷ lệ thắng cao và lợi nhuận cao chưa bao giờ là một cặp đôi hoàn hảo. Thực tế là: chiến lược có tỷ lệ thắng cao thường đi kèm với tỷ lệ rủi ro/lợi nhuận rất thấp. Ví dụ, một số chiến lược grid có thể đạt tỷ lệ thắng trên 85%, nhưng chỉ chốt lời khi đạt 1 điểm, còn thua thì có thể mất tới 50 điểm một lần. Tính toán lâu dài, sẽ thành thua lỗ.

Còn một hiện tượng gọi là "thiên vị người sống sót" — bạn chỉ thấy những ảnh chụp màn hình thắng 8 trận liên tiếp của người khác, mà không thấy họ đã trải qua một lần thua lỗ lớn khiến họ phải gỡ bỏ toàn bộ lợi nhuận. Tỷ lệ thắng là một con số rất dễ lừa dối. Tôi hoàn toàn có thể thiết kế hệ thống có tỷ lệ thắng 90%, cách làm rất đơn giản: khi thắng thì chốt lời ngay, khi thua thì cố gắng gồng lãi. Tỷ lệ thắng ngắn hạn có thể rất đẹp, nhưng cuối cùng đều dẫn đến cháy tài khoản.

**Nhà giao dịch nên làm gì**

Thay vì theo đuổi tỷ lệ thắng cao, tốt hơn là xây dựng một hệ thống cân bằng giữa "tỷ lệ thắng và tỷ lệ rủi ro/lợi nhuận". Một số chiến lược ngược xu hướng có thể chỉ đạt tỷ lệ thắng 45%-55%, nhưng một lần thành công có thể bù đắp cho 5-10 lần dừng lỗ. Xét về xác suất và kỳ vọng, đây lại là lựa chọn tối ưu hơn.

Điều cốt yếu là chấp nhận khái niệm "lỗ hợp lý". Trong điều kiện rủi ro có thể kiểm soát, cho phép mỗi giao dịch thất bại, đây mới là con đường đúng để hướng tới lợi nhuận ổn định.

Thị trường tiền mã hóa biến động lớn, thử thách về tâm lý cũng không nhỏ. Nhiều người thất bại không phải vì không biết đọc biểu đồ, mà là bị những cạm bẫy tư duy vô hình này liên tục "cắt lỗ" người khác.