Stablecoin'lar istikrarlı değildir: Stream çöküşü Merkezi Olmayan Finans'ın yapısal eyewash'ını açığa çıkardı.

Yazar: YQ Kaynak: X, @yq_acc Çeviri: Şan Oppa, Altın Finans

2025 yılının Kasım ayının ilk iki haftası, merkeziyetsiz finans (DeFi), akademik dünyada yıllardır uyarılan temel bir kusuru ortaya çıkardı. Stream Finance'in xUSD çöküşünün ardından, Elixir'in deUSD'si ve birçok diğer sentetik stablecoin peş peşe değer kaybetti; bu, yalnızca kötü yönetimden kaynaklanan izole bir olay değildir. Bu olaylar, DeFi ekosisteminin risk yönetimi, şeffaflık ve güven mekanizmalarının inşası konusunda yapısal sorunlarını gözler önüne seriyor.

Stream Finance çöküş olayında gözlemlediğim şey, geleneksel anlamda karmaşık akıllı sözleşme açıklarının veya oracle manipülasyon saldırılarının değil, daha endişe verici bir durumdur: merkeziyetsiz retorikle paketlenmiş temel finansal şeffaflık eksikliği. Bir dış fon yöneticisi, sıfır etkili denetim altında 93 milyon dolar kaybettiğinde, 285 milyon dolarlık bir çapraz protokol bulaşmasına neden oldu; tüm “stablecoin” ekosistemi, sabit döviz kuru korurken, bir hafta içinde kilitli toplam değerin %40-50'sinin buharlaştığını gördüğümüzde, merkeziyetsiz finansın mevcut durumunun bir temel gerçeğini kabul etmeliyiz - bu sektör hiçbir ilerleme kaydetmedi.

Daha doğru bir ifadeyle, mevcut teşvik mekanizması dersleri göz ardı edenleri ödüllendirirken, temkinli davrananları cezalandırmakta ve kaçınılmaz çöküş gerçekleştiğinde tüm sektörün kayıpları birlikte üstlenmesine neden olmaktadır. Finans alanında burada acı bir şekilde doğrulanan bir söz vardır: Eğer kazancın nereden geldiğini bilmiyorsanız, o zaman kendiniz kazancın kaynağısınız. Bazı protokoller, açıklanmayan stratejilerle %18'lik bir getiri taahhüt ettiğinde, olgun borç verme piyasasının getirisi yalnızca %3-%5 iken, bu yüksek getirinin gerçek kaynağı aslında mevduat sahiplerinin anaparasıdır.

Stream Finance'ın İşleyiş Mekanizması ve Risk Bulaşması

Stream Finance, kendisini bir getiri optimizasyon protokolü olarak konumlandırıyor ve USDC yatırımı yapan kullanıcılara %18 yıllık getiri oranı sunmak için faiz getiren stablecoin xUSD'yi kullanıyor. İddia ettikleri stratejiler arasında “delta nötr ticaret” ve “hedge yapıcı” yer alıyor; bu terimler karmaşık ve derin görünse de, gerçek çalışma durumunu hiç ortaya koymuyor. Karşılaştırma açısından, aynı dönemde Aave gibi olgun protokollerin USDC yatırımları için yıllık getiri oranı %4.8 iken, Compound bu oranı sadece %3 civarında geçiyor. Pazar seviyesinin üç katı bir getiri oranıyla karşılaşan temel finans bilgisi, insanları şüphelendirmeliydi; ancak kullanıcılar yine de yüz milyonlarca dolar fon yatırdı. Çökmeden önce, 1 adet xUSD'nin işlem fiyatı 1.23 USDC idi ve bu, sözde bileşik getiriyi yansıtıyordu. xUSD, yönetimindeki varlıkların zirve değerinin 382 milyon dolar olduğunu iddia ederken, DeFiLlama verileri onun TVL zirvesinin yalnızca 200 milyon dolar olduğunu gösteriyor. Bu, iddia edilen varlıkların %60'tan fazlasının doğrulanamayan zincir dışı pozisyonlarda olduğunu anlamına gelir.

Yearn Finance geliştiricisi Schlagonia'nın çöküş sonrası ifşa ettiği gerçek mekanizma, bunun finans mühendisliği kılığında bir sistematik dolandırıcılık olduğunu gösteriyor. Stream, geri dönüşümlü borç verme yoluyla teminatsız sentetik varlıklar yaratıyor, süreç şu şekildedir: Kullanıcı USDC yatırdıktan sonra, Stream bunu CowSwap üzerinden USDT'ye çeviriyor; ardından bu USDT'leri Elixir'den deUSD basmak için kullanıyor (Elixir'i seçme nedeni yüksek getiri teşvikidir); deUSD'yi Avalanche gibi ağlara çapraz zincir yaparak, borç verme pazarına yatırıp USDC alıyor ve bir döngü tamamlanıyor. Bu aşamada, strateji karmaşıklığı ve çapraz zincir bağımlılığı açısından endişe verici olsa da, hala standart teminatlı borç verme ile benzerlikler taşıyor. Ancak Stream burada durmuyor - borç alınan USDC'yi sadece ek teminat döngüsü için kullanmıyor, aynı zamanda StreamVault sözleşmesi aracılığıyla xUSD'yi yeniden basıyor ve bu, xUSD arzının gerçek teminat desteğini aşmasına neden oluyor. Sadece 1.9 milyon dolarlık doğrulanabilir USDC teminat varken, Stream 14.5 milyon dolarlık xUSD basıyor ve sentetik varlık ölçeği temel rezervin 7.6 katına ulaşıyor. Bu, hazırlıksız, denetim eksikliği ve son kredi veren desteği olmayan kısmi rezerv bankacılık sistemine eşdeğerdir.

Elixir ile olan döngüsel bağımlılık, yapısal istikrarsızlığı daha da artırdı. xUSD arzını artırma sürecinde, Stream Elixir'e 10 milyon dolar USDT yatırdı ve deUSD arzını genişletti. Elixir bu USDT'leri USDC'ye çevirip Morpho'nun kredi pazarına yatırdı. Kasım ayı başı itibarıyla, Morpho'da 70 milyon dolardan fazla USDC arzı ve 65 milyon dolardan fazla borç bulunmaktaydı; Elixir ve Stream ise iki büyük hakim katılımcıydı. Stream, deUSD toplam arzının yaklaşık %90'ını (yaklaşık 75 milyon dolar) elinde bulundururken, Elixir'in rezervleri esasen Stream'e olan Morpho kredilerinden oluşmaktadır. Bu stabilcoinler birbirine teminat olarak verilmiş durumdadır ve birlikte çöküşe mahkumdur. Bu “finansal yakın akraba yetiştirme” durumu sistemik bir kırılganlık oluşturmuştur.

Sektör analisti CBB, 28 Ekim'de bu sorunları açıkça belirtti: “xUSD'nin zincir üzerindeki teminatı yaklaşık 170 milyon dolar, ancak borç verme protokolünden yaklaşık 530 milyon dolar borç alındı, kaldıraç oranı 4.1 kat, ve çoğunlukla likidite yetersiz pozisyonlara yatırıldı. Bu bir getiri tarımı değil, çılgın bir kumar.” Schlagonia, çöküşten 172 gün önce Stream ekibini uyararak, sadece beş dakikalık bir analizle pozisyonlarının çöküşün kaçınılmaz olduğunu göstereceğini belirtmişti. Bu uyarılar açık, spesifik ve doğru olmasına rağmen, getiri peşinde koşan kullanıcılar, işlem ücreti geliri arayan platform yöneticileri ve tüm yapıyı destekleyen protokoller tarafından göz ardı edildi. 4 Kasım'da Stream, dış fon yöneticisinin yaklaşık 93 milyon dolarlık fon varlığında zarar açıkladığında, platform hemen tüm çekimleri durdurdu. İade mekanizmasının eksikliği nedeniyle panik hızla yayıldı, sahipler likiditesi düşük ikincil piyasada xUSD'yi satmaya koştu ve birkaç saat içinde fiyatı %77 düşerek yaklaşık 0.23 dolara geriledi. Bu, istikrar ve yüksek getiri vaad eden stablecoin, tek bir işlem döneminde değerinin dörtte üçünü kaybetti.

Risk Enfeksiyonunun Belirli Etkileri

DeFi araştırma kurumu Yields and More (YAM) verilerine göre, Stream ile ilgili ekosistem genelindeki doğrudan borç maruziyeti 285 milyon dolara ulaşıyor. Buna göre: TelosC, Stream varlıklarını teminat olarak göstererek 123.64 milyon dolar kredi almış (en büyük tek platform maruziyeti); Elixir Network, özel Morpho havuzundan 68 milyon dolar borç vermiş (deUSD rezervinin %65'i); MEV Capital'in 25.42 milyon dolar maruziyeti var ve bunun yaklaşık 650 bin doları, oracle'lar nedeniyle xUSD fiyatını 1.26 dolarda dondurmuş durumda (oysa gerçek piyasa fiyatı 0.23 dolara düşmüştü) ve bu durum kötü borç oluşturmuş; Varlamore'un 19.17 milyon dolar maruziyeti var; Re7 Labs iki havuzda sırasıyla 14.65 milyon dolar ve 12.75 milyon dolar maruziyete sahip; Enclabs, Mithras, TiD ve Invariant Group'un da daha küçük ölçekli maruziyetleri bulunuyor. Euler, yaklaşık 137 milyon dolarlık kötü borçla karşı karşıya ve birkaç protokolde 160 milyon dolardan fazla fon dondurulmuş durumda. Araştırmacılar, bu listenin eksik olduğunu belirtiyor ve “daha fazla stabilcoin / havuzun etkilenmiş olabileceği” konusunda uyarıyor çünkü başlangıç çöküşünden birkaç hafta sonra, karşılıklı maruziyetlerin tam görünümü hala belirsiz.

Elixir'in deUSD'si, %65'lik rezervin özel Morpho kasası aracılığıyla Stream'e verilen kredilerde yoğunlaşması nedeniyle, 48 saat içinde 1 dolardan %98 düşerek 0,015 dolara gerileyerek 2022'deki Terra UST'den bu yana en hızlı çöken ana akım stablecoin haline geldi. Elixir, Stream ile ilişkisiz deUSD sahiplerinin yaklaşık %80'ine 1 dolara USDC ile değişim yapma imkanı sunarak geri ödeme hizmeti sağladı ve böylece çoğu topluluk kullanıcısını korudu fakat bu korumanın büyük maliyetini Euler, Morpho ve Compound birlikte üstlendi. Ardından Elixir, tüm stablecoin ürünlerini tamamen sonlandıracağını ve güvenin geri dönüşü olmayan bir şekilde zarar gördüğünü kabul etti. Daha geniş piyasa tepkisi, sistematik bir güven kaybını gösteriyor: Stablewatch verilerine göre, çoğu faiz getiren stablecoin, dolar ile olan sabit döviz kuru korunsa da, Stream çöküşünden sonraki bir hafta içinde, TVL'si %40-50 oranında düşerek, henüz çöküş yaşamamış ve teknik sorunu olmayan protokollerden 1 milyar doların üzerinde bir fon çıkışı yaşandı. Kullanıcılar, kaliteli projeleri dolandırıcılardan ayırt edemedikleri için, toplu olarak çekilme kararı aldılar. Kasım ayının başlarında, DeFi toplam TVL'si 20 milyar dolar düştü ve piyasa, belirli protokollerin çöküşüne tepki vermek yerine, genel bir risk bulaşması için fiyatlandırma yapıyordu.

Ekim 2025: 60 milyon dolarlık zincirleme tasfiye

Stream Finance çökmeden bir ay önce, zincir üzerindeki kanıt analizi, kripto para piyasasının sıradan bir çöküş yaşamadığını, bilinen açıkları kullanan kurumsal düzeyde hassas bir saldırıya maruz kaldığını gösteriyor. 2025 yılının 10 Ekim'inden 11 Ekim'ine kadar, dikkatlice zamanlanmış 60 milyon dolarlık bir piyasa satışı, oracle arızasına yol açtı ve bu da DeFi ekosisteminde büyük çapta zincirleme tasfiyelere neden oldu. Bu, yasal olarak zarar gören pozisyonların aşırı kaldıraçlanması meselesi değil, kurumsal düzeyde oracle tasarım hatasıdır ve 2020 yılının Şubat ayından beri kaydedilen ve kamuya açık rapor edilen saldırı modellerini yeniden sergilemiştir.

Saldırı, Koordinatlı Evrensel Zaman'a göre 10 Ekim'de sabah 5:43'te başladı ve bir borsa spot pazarında 60 milyon dolar USDe'lik yoğun bir satış gerçekleşti. Tasarımı makul bir oracle sistemi içinde, bu davranışın etkisi önemsiz olmalıydı - birden fazla bağımsız fiyat kaynağının zaman ağırlıklı mekanizmalarla birleştirilmesi manipülasyonu etkili bir şekilde önleyebilirdi. Ancak gerçek durum, oracle sisteminin manipüle edilmiş ticaret platformunun spot fiyatlarına dayalı olarak teminat varlıklarının (wBETH, BNSOL ve USDe) değerlemesini anlık olarak düşürmesiyle, büyük ölçekli tasfiyelerin hemen tetiklenmesidir. Milyonlarca senkronize tasfiye talebi, sistemin işleme kapasitesini aşarak altyapının çökmesine neden oldu; piyasa yapıcılar API arayüzünün kesilmesi ve çekim sıralarının zamanında emir vermesine engel olması nedeniyle anında likidite kaybı yaşadı, tasfiye zincirleme bir tepki olarak kendini güçlendirdi.

saldırı yöntemleri ve tarihsel örnekler

Bu oracle, tek bir platformda manipüle edilen fiyatları sadık bir şekilde rapor etti, diğer tüm piyasalardaki fiyatlar ise istikrarlı kaldı. Ana borsa, USDe fiyatını 0.6567 dolar, wBETH fiyatını ise 430 dolar olarak gösterdi, diğer platformlardaki fiyatlar normal seviyelerden 30 baz puandan daha az sapma gösterdi ve zincir üzerindeki fon havuzundan çok az etkilendi. Ethena'nın kurucusu Guy Young'un belirttiği gibi, “Tüm olay boyunca, 9 milyar dolardan fazla talep üzerine stabilize edilmiş varlık teminatı anında geri alınabilir,” bu da temel varlıkların zarar görmediğini kanıtlıyor. Ancak, oracle yine de manipüle edilen fiyatları rapor etti, sistem bu fiyatlara dayanarak tasfiye işlemleri gerçekleştirdi ve pozisyonlar, diğer herhangi bir piyasada mevcut olmayan bir değerleme nedeniyle zorla tasfiye edildi.

Bu, 2020'nin Kasım ayında Compound'un yaşadığı duruma benziyor - o zaman DAI, Coinbase Pro'da bir saat içinde 1.30 dolara fırladı, oysa diğer tüm platformlarda işlem fiyatı 1.00 dolardı ve bu da 89 milyon dolar likidasyona yol açtı. Ticaret platformu değişti ama açıklar hâlâ mevcut. Bu saldırı yöntemi, 2020'nin Şubat ayında bZx olayında (Uniswap oracle manipülasyonu ile 980 bin dolar çalınması), 2020'nin Ekim ayında Harvest Finance olayında (Curve manipülasyonu ile 24 milyon dolar çalınması ve 570 milyon dolar tasfiyeye yol açması) ve 2022'nin Ekim ayında Mango Markets olayında (çoklu platform manipülasyonu ile 117 milyon dolar çalınması) ile tamamen aynıdır. 2020'den 2022'ye kadar 41 oracle manipülasyon saldırısı toplamda 403.2 milyon dolar çaldı. Sektörün tepkisi yavaş ve dağınık, çoğu platform hâlâ spot oranı çok yüksek, yetersiz yedekli oracle'ları kullanmaya devam ediyor. Büyütme etkisi, piyasa ölçeği büyüdükçe bu derslerin öneminin arttığını gösteriyor: 2022'deki Mango Markets olayında, 5 milyon dolarlık manipülasyon 117 milyon dolarlık kayba yol açtı, 23 kat büyüme; 2025'in Ekim ayında, 60 milyon dolarlık manipülasyonun neden olduğu zincirleme reaksiyon daha büyük bir büyütme etkisi yarattı. Saldırı modeli daha karmaşık hale gelmedi, aksine temel sistem aynı temel açıkları korurken sürekli olarak ölçeği genişletiyor.

Tarihsel Mod: 2020-2025 Yılları Arasındaki Çöküş Olayları

Stream Finance’in çöküşü ne yeni bir durum ne de eşi benzeri görülmemiştir. DeFi ekosistemi, her seferinde benzer yapısal açıkları ortaya çıkaran stabilcoin çöküşlerini birçok kez yaşamıştır, ancak sektör aynı hataları tekrar tekrar yapmaya devam etmekte ve ölçek giderek büyümektedir. Beş yıl içinde kaydedilen çöküş olayları tutarlı bir modele sahip: Algoritmik stabilcoinler veya kısmi teminatlı stabilcoinler sürdürülemez yüksek getiriler sunarak mevduat çekmektedir, bu getiriler gerçek gelirden değil, token arzının artırılmasından veya yeni fon akışından kaynaklanmaktadır; protokolün işletim kaldıraç oranı çok yüksektir, gerçek teminat oranı şeffaf değildir ve “Protokol A, Protokol B’yi destekliyor, Protokol B de Protokol A’yı destekliyor” biçiminde bir döngüsel bağımlılık vardır; herhangi bir şok, potansiyel iflas durumunu ortaya çıkardığında veya sübvansiyon sürdürülemez hale geldiğinde, bir bank run gerçekleşir; kullanıcılar sırayla çıkış yapar, teminat varlıklarının değeri hızla düşer, tasfiyeler zincirleme tetiklenir ve tüm yapı birkaç gün veya saat içinde çöker; risk, bu stabilcoin’i teminat olarak kabul eden veya ekosistem içinde ilgili pozisyonlara sahip olan tüm protokollere yayılır.

2022 Mayıs: Terra (UST/LUNA)

Kayıp büyüklüğü: Üç gün içinde piyasa değeri 45 milyar dolar eridi. UST, LUNA tarafından desteklenen bir algoritmik stabilcoin olup, basım - imha mekanizması ile çalışır. Anchor protokolü, UST mevduatlarına sürdürülebilir olmayan %19.5 yıllık getiri sunmakta ve UST'nin yaklaşık %75'i bu protokole ödül almak için yatırılmaktadır. Sistem, sabit döviz kurunu korumak için sürekli bir fon akışına bağımlıdır. Tetikleyici faktörler: 7 Mayıs'ta Anchor protokolünde 375 milyon dolar çekim gerçekleşti, ardından büyük çaplı UST satışı ile sabitlenme bozuldu. Kullanıcılar çıkmak için UST'yi LUNA ile değiştirdi ve bu, LUNA arzının üç gün içinde 346 milyondan 6.5 trilyon adede fırlamasına neden oldu ve ölüm sarmalı tetiklendi; her iki token da neredeyse sıfıra düştü. Bu çöküş, bireysel yatırımcılar için büyük kayıplara yol açtı ve Celsius, Three Arrows Capital, Voyager Digital gibi birçok büyük kripto para kredi platformunun iflasına neden oldu. Terra kurucusu Do Kwon, 2023 yılında tutuklandı ve birçok dolandırıcılık suçlamasıyla karşı karşıya kaldı.

Haziran 2021: Iron Finance (IRON/TITAN)

Kayıp ölçeği: 24 saat içinde TVL 2 milyar dolardan neredeyse sıfıra düştü. IRON, kısmi teminatlı bir stabilcoin olup, %75'i USDC ile desteklenmekte ve %25'i TITAN ile desteklenmektedir. Yüksek yıllık %1700'e kadar getiri sunarak mevduat çekmeye çalışmakta, bu da sürdürülebilir olmayan bir getiri tarım teşviği oluşturmaktadır. Büyük miktarda tutanlar IRON'u USDC ile değiştirmek için geri çekilmeye başladığında, TITAN üzerindeki satış baskısı kendini güçlendirerek fiyatı 64 dolardan 0.00000006 dolara düşürmekte ve bu da IRON'un teminatının tamamen işlevsiz hale gelmesine yol açmaktadır. Ders: Baskı altında, kısmi teminat mekanizması istikrarı sürdürememektedir; destekleme token'ı kendisi ölüm sarmalına girdiğinde, arbitraj mekanizması aşırı baskı altında işlevini yitirmektedir.

Mart 2023: USDC

Çıpa durumu: 33 milyar dolarlık rezervin iflasın eşiğindeki Silicon Valley Bank'ta sıkışması nedeniyle USDC fiyatı 0,87 dolara (düşüş %13) geriledi. Tam rezervli, düzenli olarak denetlenen bir yasal para birimi stabilcoin için bu durum “imkansız” olmalıydı. Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC) sistemik risk istisnası maddesini devreye alana kadar, Silicon Valley Bank'taki mevduatlar tam olarak garanti altına alınmadı ve ancak o zaman USDC sabit döviz kurunu yeniden sağladı. Risk bulaşıcılığı: DAI'nin sabit kurlu olmasını sağladı (DAI'nin %50'den fazlası USDC teminatıdır), Aave üzerinde 3400'den fazla otomatik tasfiye ile sonuçlandı, toplam değer 24 milyon dolardı. Bu olay, iyi niyetli ve düzenlenmiş stabilcoinlerin bile merkezileşme riski ve geleneksel bankacılık sisteminin istikrarına bağımlılık ile karşı karşıya olduğunu göstermektedir.

2025 yılı Kasım: Stream Finance (xUSD)

Zarar ölçeği: Doğrudan zarar 93 milyon dolar, ekosistem toplam açığı 285 milyon dolar. İşleyiş mekanizması: Tek teminat varlık oluşturmak için yinelemeli borç verme yoluyla teminatsız sentetik varlıklar yaratma (gerçek teminat 7.6 kat büyütülüyor); Fonların %70'i anonim dış yöneticiler tarafından yönetilen şeffaf olmayan çevrimdışı stratejilere yatırılıyor; Rezerv kanıtı yok. Mevcut durum: xUSD işlem fiyatı 0.07-0.14 dolar (ankraj fiyatının %87-93 düştü), neredeyse hiç likidite yok; Çekimler süresiz donduruldu; Birçok dava açıldı; Elixir tamamen iş faaliyetlerini durdurdu; Tüm sektör faiz getiren stabilcoinlerden çekiliyor.

Tüm vakalar ortak bir başarısızlık modeli sergiliyor: sürdürülemez yüksek getiriler (Terra %19.5, Iron %1700 yıllık, Stream %18), gerçek gelir yaratımıyla bağlantısız getiri sunuyor; döngüsel bağımlılık (UST-LUNA, IRON-TITAN, xUSD-deUSD), “bir kayıp herkesin kaybı” olan karşılıklı güçlendiren başarısızlık modeline sahip; şeffaflık eksikliği (Terra, Anchor sübvansiyon maliyetlerini gizliyor, Stream operasyonlarının %70'ini zincir dışı tutuyor, Tether'in rezerv yapısı sürekli sorgulanıyor); kısmi teminat veya kendi kendine ihraç edilen destekler (dalgalanan varlıklara veya kendi ihraç edilen token'lara bağımlılık, baskı altındayken ölüm spiraline dönüşüyor - teminat değeri tam ihtiyaç duyulduğunda aniden çöküyor); oracle manipülasyonu (dondurulmuş veya manipüle edilen fiyat geri bildirimleri likidasyon mekanizmasının başarısız olmasına neden oluyor, fiyat keşfi güven keşfine dönüşüyor, kötü alacaklar birikmeye devam ediyor ve sistem iflas ediyor). Temel sonuç açıktır: stabil coinler istikrarlı değildir. Çökmeden önce istikrarlı görünürler ve istikrardan çöküşe geçiş sadece birkaç saat alır.

Tahminci Arızası ve Altyapı Çöküşü

Stream çöküşü başladığında, oracle sorunları hemen belirgin hale geldi. xUSD'nin gerçek piyasa fiyatı 0,23 dolara düştüğünde, birçok borç verme protokolü, ardışık tasfiyeleri önlemek için oracle fiyatını 1,00 dolar veya üzerindeki seviyelerde sert kodladı. Bu istikrarı koruma amacı taşıyan karar, piyasa gerçeği ile protokol davranışı arasında temel bir kopma yarattı. Bu sert kodlama, bir teknik hata değil, kasıtlı bir politika seçimidir. Birçok protokol, geçici dalgalanmaların tasfiyelere yol açmasını önlemek için oracle'ı manuel olarak güncelleme yolunu benimsedi, ancak fiyat düşüşü, geçici piyasa baskısından ziyade gerçek borçtan daha düşük bir durumu yansıtıyorsa, bu yöntem felaketle sonuçlanan başarısızlıklara yol açabilir.

Protokol, iki zorlu seçimle karşı karşıya: Gerçek zamanlı fiyat kullanmak, dalgalanma dönemlerinde manipülasyon ve zincirleme tasfiye ile karşılaşma riski taşır (2025 Ekim'inde meydana gelen olay büyük kayıplara neden olmuştur); gecikmeli fiyat veya zaman ağırlıklı ortalama fiyat (TWAP) kullanmak, gerçek borçsuz duruma tepki veremediği için kötü alacakların birikmesine yol açar (Stream Finance olayında, oracle fiyatı 1.26 dolar olarak gösterilirken gerçek fiyat 0.23 dolardı, sadece MEV Capital bu yüzden 650,000 dolar kötü alacak oluşturmuştur); manuel güncelleme kullanmak, merkeziyetçilik ve keyfi müdahale getirecek olup, borçsuz durumu gizlemek için oracle'ı dondurmak yoluyla sonuçlanabilir. Bu üç yöntem de yüz milyonlarca hatta milyarlarca dolarlık kayıplara neden olmuştur.

baskı ortamındaki altyapı kapasitesi

Ekim 2020'de Harvest Finance, altyapı çöküşüyle karşılaştı - 24 milyon dolarlık saldırının ardından kullanıcılar hızla çekim yapmaya başladı, TVL 1 milyar dolardan 599 milyon dolara düştü, o zamanın dersi açıktı: oracle sistemleri, stres olayları altındaki altyapı kapasitesini dikkate almalıdır; tasfiye mekanizmaları hız sınırlamaları ve kesme mekanizmaları ile ayarlanmalıdır; borsalar, normal yükün 10 katı kadar yedek kapasite bulundurmalıdır. Ancak Ekim 2025'teki olay, kurumsal düzeyde bu dersin hala alınmadığını kanıtladı. Milyonlarca hesap senkronize tasfiye ile karşı karşıya kaldığında, milyarlarca dolarlık pozisyon bir saat içinde tasfiye edildiğinde, tüm alım emirleri tüketildiğinde ve sistem aşırı yüklenerek yeni alım emirleri oluşturamadığında, altyapının çöküş seviyesi oracle ile eşit derecede kötüydü. Teknik çözümler çoktan mevcuttu, ancak uygulanmadı - çünkü bu çözümler, normal koşullardaki verimliliği azaltacak ve kâr haline dönüştürülebilecek fonların yatırılmasını gerektirecekti.

Eğer kazanç kaynağını net bir şekilde belirleyemiyorsanız, kazanç sağlamıyorsunuz demektir; başkalarının kazançları için maliyet ödüyorsunuz. Bu mantık karmaşık değil, ama yine de yüz milyonlarca dolar kara kutu stratejilerine yatırılıyor - çünkü insanlar rahatsız edici gerçeklerden ziyade iç rahatlatıcı yalanlara inanmayı tercih ediyor. Şu anda bir sonraki Stream Finance çalışıyor.

Stablecoinlar istikrarlı değildir. Merkeziyetsiz finans ne merkeziyetsizdir ne de güvenlidir. Kaynağı belirsiz kazançlar kâr değil, geri sayımlı bir hırsızlıktır. Bunlar öznel görüşler değil, büyük bedeller ödedikten sonra kanıtlanmış ampirik gerçeklerdir.