Pakistan đặt cược vào Bitcoin! Đào mỏ bằng 2000 MW điện để xây dựng dự trữ chiến lược

ỦY BAN QUẢN LÝ TÀI SẢN ẢO PASHTUNISTAN (PVARA) Chủ tịch Bilal B. Sakeeb phát biểu tại Hội nghị Bitcoin Trung Đông và Bắc Phi Abu Dhabi rằng, Pakistan coi Bitcoin và tài sản kỹ thuật số là trụ cột mới của hệ thống tài chính cho 2,4 tỷ dân của mình. Tháng 5, Pakistan tuyên bố xây dựng dự trữ chiến lược Bitcoin, phân bổ 2000 MW điện dư thừa cho các trung tâm khai thác và dữ liệu AI, tháng 9, PVARA mời các công ty tiền mã hoá toàn cầu nộp đơn xin cấp phép.

Từ lệnh cấm toàn diện đến chiến lược thích ứng: một sự chuyển đổi lớn về chính sách

Thái độ của Pakistan đối với Bitcoin đã trải qua một sự thay đổi kịch tính. Năm 2018, Ngân hàng Trung ương Pakistan đã cấm hoàn toàn các tổ chức tài chính xử lý giao dịch tiền mã hoá, coi đó là công cụ rửa tiền và rút vốn ngoại lai. Tuy nhiên, lệnh cấm này không ngăn được người dân tiếp tục sử dụng ở cấp cơ sở, qua các nền tảng P2P và các sàn giao dịch nước ngoài, khiến quốc gia này trở thành một trong những thị trường tiền mã hoá không chịu sự điều chỉnh lớn nhất toàn cầu.

Sự thay đổi chính sách đột ngột vào năm 2025 phản ánh thực tế kinh tế nghiêm trọng. Pakistan đối mặt với khủng hoảng dự trữ ngoại hối, lạm phát cao, thất nghiệp gia tăng, các mô hình kinh tế truyền thống đã không còn phù hợp. Bộ trưởng Sakeeb nói rằng, Pakistan không thể dựa vào mô hình kinh tế truyền thống nữa mà cần một “động cơ mới”. Trong cuộc bàn tròn tại Abu Dhabi, ông nhấn mạnh: “Chúng tôi thấy Bitcoin, tài sản kỹ thuật số và blockchain không chỉ là đầu cơ, mà còn là hạ tầng. Chúng không phải là nhiễu loạn mà là nền tảng xây dựng quỹ đạo tài chính mới cho các quốc gia phương Nam toàn cầu.”

Cách định vị này rất cấp tiến, nâng Bitcoin từ công cụ đầu cơ thành cơ sở hạ tầng tài chính quốc gia. Nhiệm vụ của Sakeeb là biến một trong những thị trường tiền mã hoá không chịu sự điều chỉnh lớn nhất thế giới thành một hệ sinh thái phù hợp pháp luật và đầu tư. Ông tin rằng Pakistan có dân số trẻ — 70% dưới 30 tuổi — và đủ quy mô để xây dựng một hệ sinh thái tiền mã hoá được quản lý chặt chẽ.

“Nếu El Salvador chỉ có 6 triệu dân mà làm được, thì dân số Pakistan gấp 40 lần El Salvador, lại còn sở hữu một trong những lực lượng số lớn nhất châu Á đang tăng trưởng nhanh nhất, họ còn có thể làm gì nữa?” So sánh này rất thuyết phục. Năm 2021, El Salvador trở thành quốc gia đầu tiên hợp pháp hoá Bitcoin, dù quá trình thực hiện đầy thử thách nhưng đã trở thành mô hình cho các nước đang phát triển khác. Dân số Pakistan đạt 2,4 tỷ, gấp 40 lần El Salvador, nếu thành công thúc đẩy việc chấp nhận Bitcoin, ảnh hưởng của họ sẽ vượt xa cả El Salvador.

Khai thác bằng 2000 MW điện và dự trữ chiến lược hai chiều

Chiến lược Bitcoin của Pakistan gồm hai trụ cột chính. Tháng 5, Sakeeb tuyên bố quốc gia này đang chuẩn bị xây dựng dự trữ chiến lược Bitcoin, trở thành quốc gia thứ ba sau El Salvador và Cộng hòa Trung Phi thành lập dự trữ Bitcoin cấp quốc gia. Quy mô và lịch trình cụ thể của dự trữ chiến lược chưa được công bố, nhưng tuyên bố này mang ý nghĩa biểu tượng quan trọng.

Cùng tháng, Pakistan phân phối 2000 MW điện dư cho khai thác Bitcoin và các trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo, như một phần của kế hoạch chuyển đổi số quốc gia. 2000 MW là một quy mô điện năng rất lớn, tương đương khoảng 2 triệu hộ gia đình. Các quan chức tài chính nói rằng, kế hoạch nhằm thu hút đầu tư nước ngoài và tạo ra việc làm mới trong lĩnh vực công nghệ cao qua việc sử dụng điện dư cho AI và hạ tầng tiền mã hoá.

Chiến lược này cực kỳ tinh tế. Hạ tầng điện của Pakistan đã mở rộng đáng kể trong thập niên qua, nhưng phát triển kinh tế chưa theo kịp, dẫn đến nhiều công suất điện bị bỏ phí. Sử dụng điện dư để khai thác Bitcoin vừa giúp các công ty điện lực tạo doanh thu, vừa thu hút các công ty khai thác quốc tế đầu tư xây dựng nhà máy, đồng thời tích trữ Bitcoin cho quốc gia. So với El Salvador mua Bitcoin trực tiếp từ ngân sách, mô hình “khai thác để dự trữ” của Pakistan có gánh nặng tài chính nhỏ hơn.

Ba lợi thế chiến lược của Pakistan trong lĩnh vực tiền mã hoá

Dân số vàng: 2,4 tỷ dân, 70% dưới 30 tuổi, giới trẻ có khả năng chấp nhận cao tiền mã hoá

Lợi thế điện năng: 2000 MW điện dư tạo lợi thế cạnh tranh cho khai thác, thu hút các công ty khai thác quốc tế

Tiếp cận cơ sở: đã là một trong những thị trường không chịu sự điều chỉnh lớn nhất toàn cầu, hợp pháp hoá sẽ đưa kinh tế ngầm vào hệ thống chính thức và đánh thuế

Tháng 9, Pakistan mời các công ty tiền mã hoá toàn cầu nộp đơn xin cấp phép theo hệ thống quản lý liên bang mới. PVARA gửi thông báo mời các sàn giao dịch lớn và nhà cung cấp dịch vụ có ý định vào thị trường này tham gia. Điều này đánh dấu khung pháp lý chuyển từ ý tưởng thành thực thi, nếu các sàn giao dịch quốc tế có thể được cấp phép tại Pakistan, họ sẽ mở ra một thị trường tiềm năng 2,4 tỷ người dùng.

Lực lượng cộng đồng đã thúc đẩy tỷ lệ chấp nhận thứ ba toàn cầu

(Nguồn: Chainalysis)

Pakistan đã trở thành một trong những thị trường tiền mã hoá phát triển nhanh nhất thế giới. Trong Chỉ số Chấp nhận Tiền mã hoá Toàn cầu 2025 do Chainalysis công bố, quốc gia này xếp hạng tăng 6 bậc, đứng thứ 3 chỉ sau Ấn Độ và Nigeria. Sự tăng hạng này cho thấy việc chấp nhận tiền mã hoá của Pakistan không phải do chính phủ thúc đẩy từ trên xuống, mà xuất phát từ nhu cầu thực sự của cộng đồng.

Các lý do chính khiến dân Pakistan sử dụng tiền mã hoá gồm: phòng chống mất giá nội tệ (rupee Pakistan liên tục yếu đi), tránh kiểm soát vốn (Chính phủ hạn chế giao dịch ngoại tệ), nhận tiền gửi từ nước ngoài (phí cao và chậm), tham gia nền kinh tế kỹ thuật số toàn cầu (dân làm tự do nhận thanh toán qua tiền mã hoá). Những nhu cầu thực tế này đã thúc đẩy sự bùng nổ tiếp cận từ cấp cơ sở.

Tuy nhiên, sự phát triển hoang dã không có quy hoạch này cũng đem lại vấn đề. Nhiều vụ lừa đảo, thiếu bảo vệ nhà đầu tư, thất thoát thuế đã xảy ra, buộc chính phủ phải xem xét lại chính sách. Thay vì cố gắng cấm thị trường đã tồn tại rộng rãi này, họ chọn hợp pháp hoá và khai thác lợi ích. Thái độ thực dụng này là động lực cốt lõi cho sự chuyển hướng chính sách của Pakistan.

Sakeeb nhấn mạnh rằng, 70% dân số Pakistan dưới 30 tuổi, đây là một lợi thế dân số khổng lồ. Giới trẻ có khả năng chấp nhận công nghệ số và tiền mã hoá cao hơn nhiều so với thế hệ trước, tạo nền tảng xã hội lý tưởng để xây dựng nền kinh tế tiền mã hoá. So với các quốc gia phát triển đang đối mặt với già hoá dân số và các nhóm lợi ích tài chính truyền thống, cơ cấu dân số trẻ của Pakistan giúp họ dễ dàng thực hiện bước đột phá trong hệ thống tài chính.

Những phát biểu này cho thấy, Pakistan đang cố gắng biến các hoạt động tiền mã hoá cơ sở thành một ngành hợp pháp, đổi mới sáng tạo dựa trên quản lý Bitcoin và tài sản kỹ thuật số. Nếu thành công, Pakistan có thể trở thành mô hình hợp pháp hoá tiền mã hoá cho các nước đang phát triển, chứng minh rằng Bitcoin không chỉ là công cụ đầu cơ của các quốc gia giàu có, mà còn là công cụ chiến lược giúp các nước đang phát triển đạt được bao phủ tài chính và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.