Tự cứu tài chính bị thúc đẩy bởi khủng hoảng: Bolivia đưa stablecoin vào hệ thống tài chính

Diện báo trực tuyến Thanh toán di động: Gần đây, chính phủ Bolivia đã công bố một chính sách quan trọng—đưa stablecoin (tài sản ổn định) vào hệ thống tài chính chính thức của quốc gia, cho phép stablecoin được sử dụng “như một công cụ thanh toán hợp pháp (legal-tender payment instrument)”.

Chuyển đổi chính sách này không xảy ra trong một ngày một bữa, mà là một cuộc cải tổ chiến lược nhằm hiện đại hóa hệ thống tài chính của nước này dưới tác động của tình hình kinh tế khó khăn và nhu cầu thị trường. Động thái của Bolivia không chỉ phản hồi thực tế về tiền tệ và tài chính, mà còn thể hiện sự chủ động nâng cấp hạ tầng tài chính, hệ thống thanh toán và bao gồm tài chính.

Theo lời của Bộ trưởng Bộ Kinh tế Bolivia, ông José Gabriel Espinoza, chính phủ đã tuyên bố đưa stablecoin vào hệ thống tài chính chính thức như một phần của quá trình hiện đại hóa tài chính. Những bước chính bao gồm:

• Phân quyền cho ngân hàng cung cấp dịch vụ: Cho phép ngân hàng cung cấp các dịch vụ liên quan đến tiền điện tử như tài khoản tiết kiệm, thẻ tín dụng và vay vốn.
• Gán vai trò của công cụ thanh toán: Cho phép stablecoin “được sử dụng như một công cụ thanh toán hợp pháp (legal-tender payment instrument)”.
• Phối hợp cải cách tài chính: Chính sách này được công bố cùng lúc với các biện pháp tài chính như đàm phán vay đa phương trị giá hơn 900 tỷ USD, hủy bỏ thuế tài sản và thuế giao dịch tài chính, cũng như cắt giảm chi tiêu công.

Bối cảnh và động lực: Tự cứu tài chính do khủng hoảng thúc đẩy

Động thái của Bolivia là phản ứng trực tiếp với thực tế kinh tế nghiêm trọng trong nước, với các lý do chính sau:

• Suy giảm tiền tệ nội địa và lạm phát: Trong những năm gần đây, Bolivia đối mặt với tình trạng đồng nội tệ mất giá và áp lực lạm phát, người dân và doanh nghiệp tìm kiếm các biện pháp bảo vệ giá trị tài sản. Stablecoin, với kết nối với đô la Mỹ và tính ổn định tương đối về giá trị, được xem như “thay thế đô la số” nhằm phòng chống biến động của đồng nội tệ.
• Thiếu hụt ngoại hối nghiêm trọng: Nước này đối diện với căng thẳng về dự trữ đô la và hạn chế lưu thông ngoại tệ. Stablecoin cung cấp cho doanh nghiệp và người dân một “kênh thay thế đô la” tương đối tự do và minh bạch, giảm phụ thuộc vào thị trường ngoại hối truyền thống.
• Nhu cầu trong dân gia tăng đột biến: Sau khi dỡ bỏ lệnh cấm tiền điện tử từ tháng 6 năm 2024, giao dịch tài sản số tại Bolivia đã bùng nổ. Trong nửa đầu năm 2025, tổng giá trị giao dịch tài sản số qua các kênh chính thống đạt khoảng 2,94 tỷ USD, tăng hơn 500% so với khoảng 46,5 triệu USD cùng kỳ năm 2024. Điều này cho thấy nhu cầu nội tại của thị trường rất mạnh.
• Nâng cao bao gồm tài chính: Việc đưa dịch vụ stablecoin vào hệ thống ngân hàng có sự giám sát mong đợi sẽ giúp mở rộng dịch vụ tài chính tới các nhóm dân cư bị bỏ quên trong hệ thống ngân hàng truyền thống, đồng thời thúc đẩy đổi mới công nghệ tài chính.

Ưu điểm của stablecoin cùng các thách thức và hướng đi tương lai

Stablecoin mang lại một con đường mới kết hợp giữa lợi thế của tài chính truyền thống và tài sản kỹ thuật số, dự kiến sẽ đóng vai trò quan trọng trong các môi trường bất ổn về tiền tệ, kiểm soát vốn thường xuyên. Việc đưa stablecoin vào hệ thống tài chính cũng có thể mang lại một số lợi ích tiềm năng. Cụ thể gồm:

• Cung cấp công cụ lưu trữ giá trị và thanh toán mới: Stablecoin cung cấp cho người dân và doanh nghiệp một phương tiện lưu trữ giá trị ổn định tương đối và công cụ thanh toán hiệu quả, đặc biệt phù hợp cho thanh toán xuyên biên giới và giao dịch lớn, nâng cao khả năng tiếp cận tài chính và tiện ích giao dịch.
• Giảm áp lực ngoại hối và thúc đẩy thương mại quốc tế: Trong bối cảnh hạn chế các kênh đô la chính thức, stablecoin cung cấp cho doanh nghiệp và người dân một “kênh thay thế đô la” minh bạch, giảm phụ thuộc vào thị trường ngoại hối truyền thống. Thử nghiệm các doanh nghiệp năng lượng quốc gia sử dụng tiền điện tử để thanh toán nhập khẩu cũng cho thấy tiềm năng trong việc vượt qua kiểm soát ngoại hối và đảm bảo nhập khẩu hàng hóa thiết yếu.
• Kích thích đổi mới công nghệ tài chính và xây dựng hệ sinh thái: Cho phép các tổ chức tài chính truyền thống tham gia giao dịch và lưu ký stablecoin, tạo điều kiện cho đổi mới FinTech, góp phần xây dựng hạ tầng tài chính linh hoạt, hiện đại hơn.

Tuy nhiên, dù triển vọng tích cực, quá trình chuyển đổi này cũng đi kèm nhiều rủi ro và thách thức:

• Cần hoàn thiện khung pháp lý: Làm thế nào để đảm bảo an toàn trong lưu ký, phòng chống rửa tiền, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và tuân thủ thuế là những vấn đề cần có cơ chế pháp lý và quản lý rõ ràng. Bolivia đã ký thỏa thuận hợp tác với El Salvador và mượn kinh nghiệm của họ để cùng xây dựng tiêu chuẩn quản lý tài sản kỹ thuật số.
• Rủi ro của chính stablecoin: Giá trị của stablecoin phụ thuộc vào tính minh bạch của dự trữ do bên phát hành và cơ chế thị trường, không phải không rủi ro. Nếu niềm tin của thị trường giảm sút, có thể đối mặt với biến động hoặc khó khăn trong việc rút tiền.
• Ảnh hưởng tiềm năng tới chủ quyền chính sách tiền tệ: Nếu stablecoin thay thế rộng rãi tiền nội địa trong thanh toán và lưu trữ, có thể làm giảm khả năng của ngân hàng trung ương trong việc kiểm soát cung tiền và ổn định tài chính.
• Thích nghi xã hội và hạ tầng: Người quen với hệ thống tài chính truyền thống sẽ gặp khó khăn trong việc sử dụng, cần xây dựng hạ tầng phù hợp và giáo dục cộng đồng.

Tổng thể, việc Bolivia đưa stablecoin vào hệ thống tài chính là một cuộc thử nghiệm tài chính do khủng hoảng kinh tế thúc đẩy, do nhu cầu trong dân và sự định hướng của chính phủ. Đây vừa là phản ứng thực tế với khó khăn, vừa chứa đựng chiến lược chủ động về tương lai tài chính. Thành công hay thất bại phụ thuộc nhiều vào mức độ trưởng thành của quy định, tính minh bạch của hệ thống và mức độ chấp nhận của xã hội, và kết quả này sẽ cung cấp những bài học quý giá cho quá trình hội nhập của tiền kỹ thuật số toàn cầu và hệ thống tài chính chủ quyền.